Szlak Akademii Superbohaterów
We wtorek 11 czerwca na stację w Katowicach przyjechała wyjątkowa lokomotywa. Wyjątkowa, bo cała pomarańczowa, a do tego przyozdobiona komiksowym wizerunkiem Jana Czochralskiego. To Griffin EU160 - lokomotywa PKP Intercity, która bierze udział w akcji "Szlak Akademii Superbohaterów" organizowanej przez narodowego przewoźnika i fundację "Nauka. To Lubię".
Założycielem fundacji jest dr Tomasz Rożek, pochodzący z Katowic dziennikarz naukowy, fizyk i popularyzator nauki. W 2021 roku światło dzienne ujrzał jego projekt pt. "Akademia Superbohaterów", którego celem jest przywrócenie pamięci o wybitnych polskich naukowcach. W ramach projektu powstała już książka, gra karciana i gra mobilna, a teraz powstała kolejna jego odsłona.
Pierwszym etapem akcji "Szlak Akademii Superbohaterów" był plebiscyt. Każdy chętny mógł oddać głos na jednego z dziesięciu wybitnych polskich naukowców. Konkurs udało się rozstrzygnąć na przełomie kwietnia i maja. Zwyciężył Jan Czochralski, pokonując takie osobistości jak Maria Skłodowska-Curie czy Ignacy Łukasiewicz.
Teraz lokomotywa z wizerunkiem Czochralskiego wyruszy w podróż po całej Polsce. W trakcie najbliższych 6 miesięcy pociąg odwiedzi takie miasta jak m.in. Poznań, Lublin, Białystok czy Świnoujście. Na chwilę obecną konkretne trasy są owiane tajemnicą. PKP Intercity zachęca, by obserwować szlaki i dworce.
Wraz z PKP Intercity zachęcamy do podróżowania po Polsce śladami nauki polskich Superbohaterów, których supermoce zmieniały realny świat. Gdyby żyli w Stanach Zjednoczonych, na pewno powstałby o nich niejeden film. Jestem przekonany, że świetnym materiałem na scenariusz jest historia profesora Jana Czochralskiego, który zasłynął chociażby z wynalezienia bardzo odpornego stopu metali, który zrewolucjonizował kolej - podsumował Tomasz Rożek, prezes Fundacji Nauka. To Lubię.
Pomysły na kolejowe podróże w miejsce związane z polską nauką
W ramach akcji powstała również mapa "Szlaku Akademii Superbohaterów", zawierająca blisko 200 lokalizacji związanych z nauką, polskimi naukowcami, ale i przyrodą oraz rozrywką. Do mapy dołączony jest mini przewodnik z propozycjami wycieczek.
Ponadto w wakacje na kanałach Nauka. To Lubię pojawią się trzy filmy edukacyjne o polskiej kolei, a we wrześniu planowane są dwa spotkania z dr. Tomaszem Rożkiem na dworcach kolejowych.
Kim był Jan Czochralski? Sylwetka polskiego naukowca
Jan Czochralski urodził się 23 października 1885 roku niedaleko Bydgoszczy, w zaborze pruskim. Był jednym z ośmiorga dzieci urodzonych w rodzinie stolarzy. Od dziecka przejawiał zainteresowanie chemią, ku niezadowoleniu jego rodziców. Jako młody, zaledwie 16-chłopak wyprowadził się z domu rodzinnego do Krotoszyna, gdzie pracował w aptece. Trzy lata później wyjechał do Berlina i rozpoczął pracę w centrum badawczym niemieckiego koncernu AEG.
W wieku 31 lat dokonał odkrycia swojego życia. Według anegdoty, roztargniony Czochralski zamiast w kałamarzu zanurzył stalówkę pióra w tyglu z roztopioną cyną. Gdy w pośpiechu wyjął stalówkę, razem z nią wyciągnął cieniutki pręcik metalu. To go zafascynowało, zaczął badań i odkrył jego niezwykłe właściwości.
W ten sposób naukowiec w 1916 roku opracował metodę otrzymywania monokryształów krzemu. Metoda ta jest obecnie wykorzystywana w produkcji układów scalonych, które są podstawą urządzeń elektronicznych.
Do ważnych odkryć Czochralskiego należy również zaliczyć opatentowanie tzw. "metalu B", bezcynowego stopu łożyskowego, który wykorzystano w produkcji panewek do ślizgowych łożysk kolejowych. Odkrycie to spowodowało rewolucję w kolejnictwie, przyczyniając do zwiększenia prędkości i niezawodności ruchu pociągów. Patent zakupiła niemiecka kolej oraz liczne państwa m.in. USA, ZSRR, Czechosłowacja, Francja i Anglia.
Z ciekawostek warto wspomnieć, że polskim naukowcem zainteresował się Henry Ford. Założyciel koncernu samochodowego zaproponował Czochralskiemu stanowisko pracę w laboratorium swojej firmy w Detroit, jednak ten odmówił. Zajął się nauką i objął stanowisko profesora Politechniki Warszawskiej.
