Miasto socjalistyczne – Nowe Tychy. Osiedle A na zdjęciach w zimowej odsłonie

Jak pisze Stefania Krzysztofowicz-Kozakowska w Sztuce w czasach PRL „w 1950 roku narodziło się kolejne „miasto socjalistyczne” – Nowe Tychy, realizowane według projektu warszawskich architektów Hanny i Kazimierza Wejchertów”. Była to kolejna - po budowie Nowej Huty pod Krakowem - realizacja miasta przeznaczonego dla klasy robotniczej.

Ideą architektury Nowych Tychów było naoczne pokazanie struktury miasta socjalistycznego na obszarach szczególnie obciążonych kapitalistyczną spuścizną urbanistyczną i architektoniczną – dodaje Stefania Krzysztofowicz-Kozakowska.

Zobacz zdjęcia zimowego Osiedla A w Tychach

Miasto socjalistyczne na Śląsku

Podobnie jak w Nowej Hucie, Osiedle A zostało zbudowane wokół centralnego punktu, którym był plac Pstrowskiego, dzisiaj plac św. Anny. Zabudowę tworzą bloki o czterech kondygnacjach, z attykami, zdobione rzeźbami umieszczonymi we wnękach fasad, dekorowane nadprożami, mozaikami, sgraffitami.

Nastrój socrealistyczny uzupełniają rzeźby plenerowe, jak na przykład Przodownica pracy – murarka dłuta Stanisława Marcinowa, czy zdobiące Dom Kultur postacie: Hutnik autorstwa Jerzego Kwiatkowskiego i Górnik Stefana Chorembalskiego.

Podczas projektowania i budowy Osiedla A sięgano do rozwiązań historycznych, które przejawiają się w arkadach, attykach i kolumnadach. Podobnie jak w baroku, na centralnym placu Osiedla A znalazła się fontanna.

W późniejszych latach zrezygnowano ze stylistyki powojennej odbudowy i polskie miasta, te większe i mniejsze zabudowywano bezdusznymi blokowiskami z wielkiej płyty.

Osiedle A w Tychach zaprojektował Tadeusz Teodorowicz Todorowski. Architekt Andrzej Czyżewski pracował nad realizacją osiedla. Później Czyżewski, wraz z żoną Marią pracował od w zespole Wejchertów i tak wspomina budowę Tychów: Rysowaliśmy coś na arkuszu, potem ktoś to zanosił na budowę, […] i z naszego rysunku rósł budynek, a z budynków cała dzielnica. Projekt był natychmiast urzeczywistniany.

Źródła: "Sztuka w czasach PRL" Stefania Krzysztofowicz-Kozakowska, Muzeum Miejskie w Tychach