Gigantyczne koszty likwidacji kopalń. Na liście znalazło się JSW. Co to oznacza?

Koszt likwidacji kopalń w Polsce oszacowano na zawrotną kwotę 11,275 mld zł w perspektywie najbliższych dziesięciu lat. Takie dane płyną z najnowszej wersji projektu nowelizacji ustawy górniczej, która trafiła już do rządu. To wzrost o 2,15 mld zł w stosunku do poprzednich szacunków. Nagły skok kosztów nie jest przypadkowy – wszystko przez dopisanie do listy beneficjentów świadczeń osłonowych pracowników Jastrzębskiej Spółki Węglowej.

Nowa ustawa górnicza. Co się zmieniło i dlaczego jest drożej?

Kluczową zmianą w projekcie jest objęcie systemem wsparcia pracowników Jastrzębskiej Spółki Węglowej (JSW). Jak wyjaśnił w piśmie do Rady Ministrów minister energii Miłosz Motyka, decyzję podjęto „z uwagi na trudną sytuację finansową, która wystąpiła w sektorze górnictwa węgla kamiennego koksującego w Polsce”. Zmodyfikowano definicję systemu wsparcia, aby mogła objąć JSW. Minister podkreśla jednak, że celem tych działań nie jest likwidacja zakładów spółki, a jej restrukturyzacja i redukcja zatrudnienia.

System wsparcia to mechanizm wsparcia publicznego dla sektora górnictwa węgla kamiennego, określony w rządowych dokumentach strategicznych, w celu restrukturyzacji oraz stopniowego wygaszania działalności wydobywczej węgla kamiennego, obejmujący w szczególności dopłaty do redukcji zdolności produkcyjnych lub pokrycie kosztów wynikających z zakończenia wydobycia węgla kamiennego i likwidacji jednostek produkcyjnych, które nie są związane z bieżącą produkcją oraz kosztów redukcji zatrudnienia w tym sektorze dla objętych nim przedsiębiorstw górniczych - podkreśla Miłosz Motyka. 

Aby uelastycznić cały proces, projekt zakłada również możliwość nieodpłatnego zbywania kopalń lub ich części pomiędzy przedsiębiorstwami górniczymi. Co ważne, z projektu usunięto tzw. datę odcięcia, co w przyszłości może umożliwić objęcie systemem wsparcia także pracowników kopalni Bogdanka.

Jakie osłony dla górników z JSW? Znamy szczegóły

Pracownicy JSW będą mogli skorzystać z tych samych świadczeń osłonowych, które przysługują pracownikom innych spółek, takich jak PGG, PKW i Węglokoks Kraj. Jak potwierdził minister Motyka:

Tak więc również pracownicy zatrudnieni w zakładach górniczych JSW na równych zasadach będą mogli skorzystać z urlopów górniczych, urlopów dla pracowników zakładów przeróbki mechanicznej węgla albo jednorazowych odpraw pieniężnych - podkreśla Motyka. 

O jakich świadczeniach mowa? Chodzi przede wszystkim o:

• Urlopy górnicze i urlopy dla pracowników zakładów przeróbki (z wynagrodzeniem na poziomie 80 proc. pensji, bez obowiązku świadczenia pracy).
• Jednorazowe odprawy pieniężne w wysokości 170 tys. zł netto, które będą zwolnione z podatku dochodowego.

Według szacunków, z samego JSW z urlopu górniczego może skorzystać 3011 osób, a z urlopu dla pracowników przeróbki 103 osoby.

Ile JSW to będzie kosztować budżet państwa? Minister podaje konkretne liczby

Całkowity wpływ projektu na finanse publiczne w ciągu dziesięciu lat oszacowano na 11,275 mld zł. Sam minister aktywów państwowych Wojciech Balczun w Polskim Radiu RDC podał konkretne kwoty dotyczące JSW:

To tylko w przyszłym roku, (...) prawie 500 mln, a całość takiego programu, który trwa pięć lat, tego osłonowego, żeby zredukować zatrudnienie w JSW w ramach (...), tych działań restrukturyzacyjnych (...) to jest 2,9 mld zł.

To ogromne obciążenie dla budżetu państwa, które pokazuje skalę transformacji energetycznej i społecznych kosztów z nią związanych. Nowelizacja ustawy jest kluczowym elementem w procesie stopniowego wygaszania górnictwa węgla kamiennego w Polsce.