Grudzień już się rozpoczął, a wraz z nim tradycyjne święta i okazje do odpoczynku. Jedną z nich jest Barbórka, czyli Dzień Górnika, który co roku daje powody do świętowania całej branży. W 2025 roku to święto może oznaczać dla wielu pracowników nawet długi weekend. Wyjaśniamy, kto i kiedy będzie miał wolne.
Barbórka 2025. Kto ma wolne 4 grudnia i na jakiej podstawie?
Zgodnie z obowiązującymi przepisami, 4 grudnia 2025 r. (czwartek) – dla pracowników górnictwa to dzień wolny od pracy. Gwarantuje im to rozporządzenie Rady Ministrów z 30 grudnia 1981 r., znane szerzej jako „Karta górnika”. Właśnie ten akt prawny ustanawia Dzień Górnika dniem wolnym od pracy dla osób objętych jego zapisami.
Należy jednak podkreślić, że nie jest to ogólnopolski dzień ustawowo wolny z ustawy o dniach wolnych od pracy. Oznacza to, że 4 grudnia na liście ogólnokrajowych świąt się nie znajduje, a przywilej ten dotyczy wyłącznie pracowników górnictwa. Co w sytuacji, gdy górnik musi tego dnia stawić się w pracy, na przykład ze względu na ruch ciągły zakładu? Interpretacje i praktyka wskazują, że w takim przypadku przysługuje mu inny dzień wolny do odebrania w obowiązującym okresie rozliczeniowym.
A co z 5 grudnia? Czy górnicy będą mieli długi weekend?
Podczas gdy 4 grudnia jest dniem wolnym z mocy prawa, piątek po Barbórce to zupełnie inna kwestia. 5 grudnia 2025 r. nie jest ustawowym wolnym dniem górniczym. To, czy pracownicy będą mogli cieszyć się długim weekendem, zależy wyłącznie od wewnętrznych ustaleń w danej kopalni lub spółce. Decyzje w tej sprawie podejmują zarządy, często w porozumieniu ze związkami zawodowymi.
Niektóre zakłady już ogłosiły swoje plany. Jak poinformowali na swoim profilu przedstawiciele Związku Zawodowego Górników w Polsce w KWK Mysłowice-Wesoła, z polecenia dyrektora kopalni wynika, że:
Piątek, 5 grudnia 2025 r. dniem wolnym od pracy – został on odpracowany w sobotę, 15 listopada 2025 r. - informują związki zawodowe.
Podobne ustalenia zapadły w Jastrzębskiej Spółce Węglowej. Z informacji przekazanych przez JSW wynika, że w KWK Borynia-Zofiówka:
Piątek, 5 grudnia 2025 r. będzie dniem wolnym od pracy – zostanie on odpracowany w sobotę, 13 grudnia 2025 r. - informuje JSW.
Barbórka – skąd wzięła się tradycja święta górników?
Tradycja Barbórki sięga setek lat wstecz i jest nierozerwalnie związana z postacią Świętej Barbary z Nikodemii, patronki dobrej śmierci i trudnej pracy. To właśnie pod jej opiekę uciekają się wszyscy, którzy ryzykują życie podczas wykonywania swojego zawodu. Święta Barbara została patronką górników w Polsce już w XVIII wieku. Pierwsze udokumentowane obchody święta, znanego wówczas jako Barbora, datuje się na 1354 rok w dokumencie księcia oświęcimskiego, Janusza.
W średniowieczu w dniu jej wspomnienia nie wolno było pracować. Popularnym zwyczajem było zrywanie tzw. gałązek św. Barbary (wiśni lub forsycji), które wstawiano do wazonu. Jeśli zakwitły na Boże Narodzenie, symbolizowały dobrobyt, a dla panny w domu – rychły ożenek. Współczesna forma Barbórki ukształtowała się w drugiej połowie XX wieku, kiedy władze dążyły do zeświecczenia święta, organizując liczne festyny i zabawy. Mimo to wiele tradycji przetrwało do dziś.
Dzień Górnika często rozpoczyna się pobudką w wykonaniu dętej orkiestry maszerującej po górniczych osiedlach. Następnie odprawiana jest uroczysta msza święta, a po niej odbywają się akademie, podczas których dyrekcja dziękuje pracownikom za ich ciężką pracę.
