Tychy świętują 50 urodziny "Malucha"
Dwa lata temu Bielsko-Biała świętowało 50 urodziny "Malucha". Z tej okazji bielski samorząd kupił kolekcjonerski, nigdy nierejestrowany, 33-letni egzemplarz Fiata 126p. Zorganizowano także zlot, w którym uczestniczyło ponad 250 "Maluchów". Wszystko po to, by uczcić dziedzictwo, jakie przyniosła ze sobą produkcja włoskiego samochodu w stolicy Bielska-Białej. Dzięki niej wybudowano nowe osiedla, którą zasiedliła wykfalifikowana kadra, co wpłynęło na rozwój miasta.
Ale w województwie śląskim jest jeszcze jedno miasto ściśle związane z Fiatem 126p. Produkcja "Maluchów" w Tychach wystartowała w 1975 roku i trwała 16 lat. – W 1991 r. produkcję przeniesiono do Bielska-Białej, zwalniając miejsce dla Fiata Cinquecento. W sumie powstało 3 318 674 sztuk, z czego w Tychach 2 166 349 sztuk – dowiemy się ze strony Zakładu Tychy FCA Poland.
Co oznacza, że Tychy będą w tym roku świętować 50 urodziny Fiata 126p. Miłośnicy i społecznicy chcą ten okrągły jubileusz uczcić w wyjątkowy sposób, stawiając kultowemu "Maluchowi" pomnik.
Pomysł stworzenia pomnika „Malucha” w Tychach narodził się trzy, cztery lata temu w gronie naszego stowarzyszenia oraz miłośników Fiata 126p. Już wtedy zaczęły się rozmowy o nadchodzącym jubileuszu 50-lecia rozpoczęcia produkcji tego kultowego auta. Był to również czas, gdy w Bielsku-Białej rozpoczęto przygotowania do obchodów przypadających na 2023 rok. To właśnie wtedy pojawił się pomysł, by zorganizować obchody w Tychach, które również miały swój wkład w produkcję tego „małego wariata” – mówi w rozmowie z "ESKĄ" Mariusz Skwarzec, prezes stowarzyszenia Tyski Ruch Klasyków.
Archiwalne zdjęcia fabryki Fiata w Tychach z archiwum FCA Poland
Polecany artykuł:
Pomysł pomnika nabrał rozpędu
Kolejne miesiące społecznicy spędzili na przeglądaniu licznych materiałów i pamiątek w sieci. Prowadzili też rozmowy z mieszkańcami Tychów i miłośnikami motoryzacji z całej Polski. – Wszystkie te działania pokazały, że warto postarać się o realizację pomnika, który byłby zarówno upamiętnieniem, jak i atrakcją dla społeczności – dodaje Skwarzec.
Rozmowy prowadzone początkowo w zamkniętym gronie w końcu trafiły na miejskie forum. W efekcie członkowie czterech organizacji pozarządowych (Tyski Ruch Klasyków, Inicjatywa Tyska, Koło Seniorów MALUCH 126p, Stowarzyszenie Kolekcjonerów Modeli Die-cast Team Poland) zostali zaproszeni przez urzędników do współrealizacji projektu.
Pierwsze i do tej pory jedyne spotkanie w magistracie odbyło się 15 lutego 2024 roku. Wzięli w nim udział przedstawiciele miasta m.in. naczelniczka Wydziału Promocji i Współpracy z Zagranicą UM Tychy, członek Komisji ds. Estetyki Przestrzeni Miejskiej, przewodnicząca Komisji ds. Estetyki Przestrzeni Miejskiej, a także miejski konserwator zabytków, dyrektorka Muzeum Miejskiego w Tychach, dyrektorka Miejskiego Centrum Kultury w Tychach.
Podczas tego spotkania szeroko omówiliśmy nasze pomysły na obchody jubileuszu oraz propozycje ich realizacji. Przedstawiliśmy nasz koncept, który obejmował budowę pomnika i muralu, a także organizację dużego eventu skierowanego do fanów, miłośników motoryzacji, użytkowników Maluchów oraz byłych pracowników Zakładu nr 2 w Tychach. Zwróciliśmy uwagę, że takie wydarzenie jest wręcz obowiązkowe, biorąc pod uwagę znaczenie Fiata 126p w historii miasta i polskiej motoryzacji – relacjonuje prezes Tyskiego Ruchu Klasyków w rozmowie z "ESKĄ".
Sprawa utknęła na lokalizacji
Po oficjalnym spotkaniu grupa inicjatorów projektu kontynuowała swoje działania. Jeśli chodzi o pomnik, złożone zostały już stosowne pisma do odpowiednich instytucji. Nie udało się jednak osiągnąć porozumienia z urzędnikami w kwestii jego lokalizacji.
Społecznicy zaproponowali takie miejsca, jak Park Łabędzi obok Straży Pożarnej, przestrzeń zielona w parku obok Urzędu Miasta, tereny zielone przed halą sportową, pas zieleni, gdzie przed laty znajdowała się reklama zakładu czy Osiedle H, gdzie mieściły się bloki przydzielane pracownikom fabryki samochodów. Urzędnicy wszystkie propozycje odrzucili i w zamian zaproponowali dwie alternatywne lokalizacje: rondo przy deptaku między osiedlami N i O lub kawałek dalej, przy al. Piłsudskiego.
– Wydaje się, że tylko nam, zależy na realizacji tego projektu, co niestety znacząco utrudnia jego wdrożenie – podsumowuje Skwarzec i dodaje:
Z naszej strony, jako stowarzyszenie, robimy wszystko, co w naszej mocy, aby doprowadzić ten pomysł do realizacji. Pomimo wielu barier i przeszkód, nie rezygnujemy i konsekwentnie pchamy temat do przodu. Mamy nadzieję, że pomnik doczeka się swojej realizacji, ale na razie pozostaje to w rękach urzędników. Prosimy, trzymajcie kciuki, bo każda pomoc i wsparcie są dla nas bardzo ważne.
Muzeum zorganizuje konkurs na projekt pomnika
Szczegóły techniczne dotyczące pomnika na chwilę obecną nie są znane. Gdy uda się wybrać lokalizację, ogłoszony zostanie konkurs na projekt pomnika. Wówczas będzie możliwe określenie, z jakiego materiału zostanie on wykonany.
Organizatorem konkursu na realizację instalacji będzie Muzeum Miejskie w Tychach. Na ten moment TZUK zaproponował kilka lokalizacji, które nie zostały przyjęte i w tej chwili nadal trwają rozmowa w tym temacie. Co ważne, bez określenia usytuowania w przestrzeni miasta nie można ogłaszać konkursu – potwierdza Małgorzata Wawak, rzeczniczka prasowa Urzędu Miasta Tychy.
Czemu ma służyć pomnik? Zdaniem społeczników mógłby pełnić kilka funkcji:
- Upamiętnienie historii – Symbolizowałby ogromny wpływ, jaki Maluch miał na motoryzację w Polsce, oraz rolę Tychów jako jednego z najważniejszych miejsc jego produkcji. To byłby ukłon w stronę pracowników fabryki i samego modelu jako ikony polskiego życia codziennego.
- Edukacja i inspiracja – Przypominałby młodszym pokoleniom o tym, jak 126p zmienił życie Polaków, czyniąc motoryzację bardziej dostępną. Może zawierać tabliczki informacyjne, interaktywne elementy albo opowieści związane z historią tego auta.
- Promocja miasta – Taki pomnik stałby się wizytówką Tychów, przyciągałby turystów, miłośników klasyków i dodawał miastu wyjątkowego charakteru.
- Integracja społeczności – Mógłby być miejscem spotkań fanów motoryzacji, lokalnych mieszkańców i organizacji wydarzeń, takich jak zloty klasyków czy świętowanie kolejnych rocznic.
Taki skwer Malucha byłby absolutnym hitem – idealne połączenie historii, interaktywności i świetnej atrakcji dla mieszkańców i turystów. To byłoby miejsce idealne do zdjęć, pikników i spotkań – coś więcej niż tylko pomnik, bo prawdziwy punkt życia społecznego. Całość mogłaby być oświetlona wieczorem, a może gdzieś obok umieścić miniaturkę fabryki FSM jako hołd dla historii produkcji w Tychach? Bryła samochodu, którą można odwiedzić w środku, dawałaby ludziom namiastkę doświadczenia jazdy Maluchem i pozwalała na chwilę poczuć, jak to było być w środku tego kultowego auta – wyobraża sobie Mariusz Skwarzec.
Społecznicy chcą, by w środku pomnika pojawiły się takie dodatki, jak klakson, który można nacisnąć i głos silnika, a w bliskim otoczeniu – tabliczki historyczne opowiadające o produkcji, ciekawostkach i roli 126p w Polsce, ławki w kształcie foteli Malucha.
Czy ten wspaniały pomysł się ziści? Czas pokaże. My mocno trzymamy kciuki, by tak się stało.
