Sejm uchwalił język śląski! Śląska godka jest oficjalnym językiem regionalnym w Polsce. Piątek, 26 kwietnia, jest dniem głosowania. Ostatecznie przypieczętowano trwające kilkanaście lat starania śląskich posłów różnych ugrupowań o uznanie języka śląskiego za oficjalny.
Czy istnieje język śląski?
Co prawda, poselski "projekt ustawy o zmianie ustawy o mniejszościach narodowych i etnicznych oraz o języku regionalnym oraz niektórych innych ustaw" grupa posłów Koalicji Obywatelskiej na czele z Moniką Rosą złożyła 25 stycznia 2024 r., jednak pierwsze starania rozpoczął w 2010 r. nieżyjący już poseł Marek Plura. Uznanie języka śląskiego to także jego zasługa.
Spośród wielu dyskusji i debat na temat uznania języka śląskiego z pewnością zapamiętana zostanie ostatnia, gdy poseł z okręgu rybnickiego Roman Fritz (Konfederacja) wprost stwierdził, że język śląski nie istnieje i na poparcie swojej tezy przytaczał liczne argumenty włącznie z tekstami modlitw. Płomienne wystąpienie obserwowała grupa śląskich działaczy, na czele z europosłem Łukaszem Kohutem. To właśnie ten polityk został przez Fritza obarczony odpowiedzialnością za procedowanie ustawy.
Proszę ode mnie nie wymagać udowodnienia, że może śląszczyzna jest odrębną godką, nie żądać jej kodyfikacji, bo to jest nonsens, naiwność połączona z fanatyzmem, panie Kohut - powiedział Roman Fritz, wskazując palcem w stronę galerii dla publiczności w Sejmie, na której znaleźli się przedstawiciele śląskich działaczy z Łukaszem Kohutem.
Polecany artykuł:
- Skończcie fanzolić, wyrzućcie swoje graczki na hasiok, bo nieładnie się bawicie, moi drodzy. Wniosek: język śląski nie istnieje, ni ma takiego zwierzoka - zwrócił się do autorów projektu Roman Fritz.
Jego wystąpienie odbiło się szerokim echem na Śląsku. I zamiast rozbić, jeszcze bardziej utwierdziło Ślązaków w przekonaniu, że uznanie języka śląskiego jest ważne i potrzebne.
Zobacz zdjęcia z czytania projektu ustawy o języku śląskim w Sejmie
Jako Koalicja 15 października z Moniką Rosą i Maciejem Kopcem działamy na rzecz naszego regionu. Uznanie języka śląskiego to nie tylko sprawa wsparcia dla naszej kultury, ale także szacunku dla pół miliona ludzi posługujących się tym językiem. Jadymy durś - pilnujemy śląskiej sprawy! - komentuje europoseł Łukasz Kohut.
Czy śląski to język czy gwara?
W polskiej literaturze naukowej dominował pogląd, że etnolekt śląski jest zespołem gwar lub dialektów/poddialektów w obrębie języka polskiego. Etnolekt śląski jako odrębny język słowiański klasyfikowali niektórzy slawiści, którzy zauważyli nie tylko jego nieprzemijalność, ale i rozwój, słowotwórstwo oraz udaną koncepcję kodyfikacji i ujednolicenia zapisu. Uznanie języka śląskiego, jak każdego innego, jest aktem politycznym.
Co daje uznanie języka śląskiego?
Polityczny akt uznania języka śląskiego za odrębny język regionalny zakłada przede wszystkim wpisanie języka śląskiego do ustawy o mniejszościach narodowych jako drugiego – obok kaszubskiego.
Oznacza to m.in. możliwość wprowadzenia do szkół dobrowolnych zajęć z języka śląskiego, montowania dwujęzycznych tablic z nazwami miejscowości, gdzie używanie języka śląskiego deklaruje ponad 20 proc. mieszkańców, dofinansowania działalności związanej z zachowaniem języka śląskiego czy wprowadzenie do Komisji Wspólnej Rządu i Mniejszości Narodowych i Etnicznych dwóch przedstawicieli osób posługujących się językiem śląskim.
Podczas spisu powszechnego w 2021 r. narodowość śląską zadeklarowały 596 224 osoby, w tym 236 588 jako pierwszą, a 187 372 jako jedyną. Używanie języka śląskiego w kontaktach domowych potwierdziło 467 145 osób, a spośród nich 54 957 jako jedynego.
Co po uznaniu języka śląskiego?
Ślązacy nie kryją, że uznanie języka śląskiego za język regionalny nie jest końcem walki o swoje prawa. Następnym celem jest uznanie odrębności etnicznej. Pierwsza jaskółka już jest - Europejski Trybuna Praw Człowieka uznał, że nie ma żadnych merytorycznych przesłanek, aby delegalizować Stowarzyszenie Osób Narodowości Śląskiej.
