Gdzie mówi się po Śląsku?
Na najbliższym posiedzeniu Sejmu w czwartek, 21 marca ma odbyć się pierwsze czytanie poselskiego projektu ustawy ws. uznania języka śląskiego za język regionalny. W myśl zapisów ustawy oznaczałoby to m.in. przyznanie Ślązaczkom i Ślązakom prawa do zapisywania imion i nazwisk zgodnie z zasadami pisowni języka śląskiego, w szczególności w aktach stanu cywilnego oraz dowodach tożsamości.
W gminach, gdzie podczas spisu powszechnego w 2021 r., używanie języka śląskiego zadeklarowało co najmniej 20 proc. mieszkańców, byłaby możliwość montowania dwujęzycznych tablic z nazwami miejscowości, obiektów fizjograficznych oraz ulic - tak jak na Kaszubach. Ponadto śląski mógłby stać się językiem pomocniczym w tamtejszych urzędach, a posługującym się nim pracownikom przysługiwałby dodatek do pensji.
Według danych Głównego Urzędu Statystycznego takie gminy to: Gierałtowice, Pilchowice, Sośnicowice, Toszek, Wielowieś (pow. gliwicki); Boronów, Cisna, Woźniki (pow. lubliniecki); Łaziska Górne, Mikołów, Orzesze, Ornontowice, Wyry (pow. mikołowski); Kobiór, Suszec (pow. pszczyński); Kornowac, Krzanowice, Krzyżanowice, Kuźnia Raciborska, Nędza, Pietrowice Wielkie, Rudnik (pow. raciborski); Czerwionka-Leszczyny, Gaszowice, Jejkowice, Lyski, Świerklany (pow. rybnicki); Miasteczko Śląskie, Radzionków, Świerklaniec, Tworóg, Zbrosławice (pow. tarnogórski); Imielin, Bojszowy (pow. bieruńsko-lędziński); Pszów, Radlin, Rydułtowy, Godów, Gorzyce, Lubomia, Mszana (pow. wodzisławski); Ruda Śląska; Świętochłowice.
Polecany artykuł:
Śląski stanie się językiem regionalnym?
Zaproponowana nowelizacja ustawy o mniejszościach narodowych i etnicznych zobligowałaby władze do podjęcia działań związanych z zachowaniem i rozwojem języka śląskiego, m.in. poprzez dotacje celowe lub podmiotowe na działalność instytucji kulturalnych, ruch artystyczny i twórczość oraz organizację imprez artystycznych mających istotne znaczenie dla kultury. Dotowane będą też być mogły inwestycje służące zachowaniu tożsamości kulturowej, wydawanie książek, czasopism, periodyków i druków ulotnych w języku regionalnym lub w języku polskim, nadawanie programów telewizyjnych i audycji radiowych.
Od momentu wejścia w życie ustawy kanały publicznego radia i telewizji w ramach misji powinny w emitowanych przez siebie programach, w tym informacyjnych, uwzględnić potrzeby osób posługujących się językiem śląskim.
Uznanie języka śląskiego za język regionalny pociągnie za sobą także szereg zmian w edukacji. Przede wszystkim da możliwość wprowadzenia do szkół dobrowolnych zajęć z języka śląskiego, a także prowadzenia innych zajęć w języku śląskim. Uczennice i uczniowie będą mogli zdawać maturę z języka śląskiego, a także z innych przedmiotów w języku śląskim.
Ponadto osoby posługujące się językiem śląskim powinny mieć dwóch przedstawicieli w Komisji Wspólnej Rządu i Mniejszości Narodowych i Etnicznych.
Podczas spisu powszechnego w 2021 r. narodowość śląską zadeklarowało w sumie 596 224 osoby (236 588 jako pierwszą, 187 372 jako jedyną), co stanowi 1 procent wszystkich obywateli RP. Używanie języka śląskiego w kontaktach domowych potwierdziło 467 145 osób (54 957 jako jedynego).
Źródło: PAP/ Patryk Osadnik
