Ministerstwo rozdało dotacje na zabytki. Dla Śląska kasa tylko na obiekty sakralne

Rząd wspiera ochronę zabytków

Każdego roku Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego rozdaje dotacje na ratowanie zabytków. Celem programu "Ochrona zabytków" jest zachowanie materialnego dziedzictwa kulturowego poprzez konserwację i rewaloryzację zabytków nieruchomych i ruchomych oraz ich udostępnianie na cele publiczne. Dodatkowo w 2025 roku szczególnym celem będzie zabezpieczenie zabytków uszkodzonych w wyniku powodzi, która przeszła przez województwa dolnośląskie, opolskie, lubuskie i śląskie we wrześniu 2024 roku. Pieniądze wesprą odbudowę zabytków, które są położone na terenach objętych rozporządzeniami wprowadzającymi stan klęski żywiołowej i ucierpiały w jej wyniku. Nabór wniosków trwa do 28 lutego. Na ten cel przeznaczono 100 mln zł.

Z kolei nabór do programu "Ochrona zabytków nieruchomych i ruchomych 2025" został już rozstrzygnięty. Zainteresowanie było ogromne – do resortu wpłynęło ponad 2 tys. zgłoszeń. Jednak zdecydowana większość zainteresowanych musi obejść się ze smakiem. Tylko 278 projektów otrzyma rządowe wsparcie (niecałe 14 proc. wszystkich zgłoszeń). Kwoty dotacji wahają się od 25 tys. zł do 2,26 mln zł. Łączna kwota wsparcia wyniesie ponad 97 mln zł.

Dotacje na zabytki w Polsce

Jeśli chodzi o Polskę, najwięcej pieniędzy – 2,26 mln zł – przyznano na zabezpieczenie ruin zamku w Tenczynie. Kolejny na liście jest kościół katedralny p.w. św. Jana Chrzciciela w Kamieniu Pomorskim, którzy otrzyma dotację w wysokości 1,35 mln zł na remont dachów. Na remont ratunkowy przejścia podziemnego w Muzeum Ziemi Wiśnickiej przyznano ponad 1,25 mln zł. Niewiele mniej otrzyma kościół parafialny pw. Podwyższenia Krzyża Świętego w Ścinawie, który chce przeprowadzić prace konserwatorsko-restauratorskie elewacji frontowej.

Pozostałe zabytki, które otrzymały ponad milion złotych rządowej dotacji:

• Katedra pw. WNMP i św. Andrzeja (XIV w.) we Fromborku - konserwacja polichromii wraz z epitafium Szembeka - 1 200 000 zł
• Kościół Wang w Karpaczu - poprawa bezpieczeństwa, w tym bezpieczeństwa pożarowego zabytkowego drewnianego kościoła - 1 168 000 zł
• Kościół ewangelicki w Twardocicach - prace konserwatorskie, restauratorskie i budowlane na części murowanej wieży - 1 150 000 zł
• Kościół Pokoju pod wezwaniem Ducha Świętego w Jaworze - zabezpieczenie i konserwacja zagrożonego podłoża malarskiego i polichromii w piątym i szóstym od zachodu przęśle nawy południowej - 1 120 000 zł
• Hala Stulecia we Wrocławiu - Czyszczenie i konserwacja elewacji Budynku Hali Stulecia we Wrocławiu - 1 100 000 zł
• Kościół pw. Św. Marii Magdaleny we Wrocławiu - prace konserwatorskie elewacji nawy głównej i naw bocznych - 1 095 000 zł
• Dom pod Jedlami w Zakopanem - remont dachu, wymiana rynien i rur spustowych, odprowadzenie wody od budynku od strony wschodniej - 1 094 000 zł
• Twierdza w Srebrnej Górze - Donżon i Bastion Dolny (1768 r.) ratunkowa restauracja murów w obrębie grodzy - 1 022 000 zł
• Kościół pw. św. Mikołaja w Gdańsku - wzmocnienie fundamentów filarów w nawie południowej kościoła wraz z naprawą zabytkowej posadzki - 1 000 000 zł

Dotacje na zabytki w województwie śląskim 

W województwie śląskim do programu zakwalifikowały się tylko cztery zabytki. Najwięcej – 820 tys. zł – otrzyma Klasztor Ojców Paulinów na Jasnej Górze na remont, renowację i konserwację elewacji budynku Arsenału oraz elewacji bramy św. Jana Pawła II.

Drugą pod względem wysokości dotację w wysokości 807 tys. zł zgarnęły Katowice, które chcą przeprowadzić prace konserwatorskie i restauratorskie obejmujące wyposażenie wnętrza kościoła oraz drewnianą dzwonnicę zabytkowego kościoła pw. św. Michała Archanioła w Parku Kościuszki.

343 tys. zł dotacji otrzyma gmina Krzepice na drugi etap remontu budowlano-konserwatorskiego synagogi z XVIII/XIX w.

Ostatnim zabytkiem, który wesprze dotacja jest kościół pw. św. Jadwigi Śląskiej w Raciborzu. Na naprawę i rekonstrukcję szklenia okien witrażowych uszkodzonych w wyniku nawałnicy i inne prace przyznano 120 tys. zł.

Zabytki w województwie śląskim bez dotacji

Znacznie dłuższa jest lista projektów w województwie, które nie zakwalifikowały się do dotacji bądź zostały odrzucone. Jest ich ponad 60. Poniżej lista przykładowych zabytków, które nie otrzymają rządowego wsparcia:

• Parafia Katedralna Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny Sosnowiec, kościół pw. Wniebowzięcia NMP (XIX w.)
• Gmina Wyznaniowa Żydowska w Bielsku-Białej Bielsko-Biała - cmentarz żydowski w Bielsku-Białej przy ul. Cieszyńskiej 92
• Stowarzyszenie Miłośników Ziemi Tarnogórskiej Tarnowskie Góry, Zabytkowa Kopalnia Srebra, (1526 r.): remont obudowy szybu „Żmija”
• Agencja Rozwoju i Promocji Ziemi Pszczyńskiej, Prace restauratorskie, konserwatorskie i roboty budowlane przy Spichlerzu Dworskim z Czechowic-Dziedzic
• Parafia Rzymskokatolicka p.w. Ścięcia św. Jana Chrzciciela Ruda Śląska-Godula, remont kościoła pw. Ścięcia św. Jana Chrzciciela (1868 r)
• Rzymskokatolicka Parafia św. Apostołów Piotra i Pawła w Tworkowie, remont kościoła Św. Piotra i Pawła (XVII w)
• Rzymskokatolicka Parafia pw. św. Michała Archanioła w Pińczycach, remont kościoła pw. św. Michała Archanioła
• Parafia pw. Przemienienia Pańskiego w Ogrodzieńcu - remont kościoła p.w. Przemienienia Pańskiego
• Parafia rzymskokatolicka Narodzenia NMP i św. Antoniego z Padwy w Dąbrowie Górniczej - remont mur oporowego i ogrodzeniowego z 1905 r. wokół kościoła św. Antoniego z Padwy (1678) w Dąbrowie Górniczej, usunięcie awarii konstrukcji, zabezpieczenie
• Parafia Rzymskokatolicka p.w. Św. Katarzyny w Czechowicach-Dziedzicach Czechowice-Dziedzice, remont elewacji i sklepień kościoła p.w. Św. Katarzyny Aleksandryjskiej (1722 - 1729 r.)
• Rzymskokatolicka Parafia św. Mikołaja - remont drugiej części dachu kościoła p.w. św. Mikołaja w Pyskowicach
• Parafia Rzymskokatolicka pw. św. Trójcy i św. Floriana w Skarżycach - konserwacja ołtarza i ambony w kościele pw. św. Floriana w Zawierciu-Skarżycach
• Parafia Rzymskokatolicka pw. św. Trójcy i św. Floriana w Skarżycach - konserwacja tynków w obrębie prezbiterium i kaplic w kościele pw. św. Trójcy i św. Floriana w Zawierciu-Skarżycach
• Rzymskokatolicka Parafia św. Józefa w Zabrzu - Prace remontowo-konserwatorskie w zabytkowym kościele św. Józefa w Zabrzu
• Gminne Centrum Kultury i Sportu w Bobrownikach - Remont dachu w zabytkowym Dworku w Dobieszowicach
• Parafia Ewangelicko-Augsburska im. Marcina Lutra w Siemianowicach Śląskich - remont kościoła im. M. Lutra, wymiana pokrycia dachu transeptów od wschodu
• Parafia Rzymskokatolicka pw św. Stanisława Biskupa i Męczennika w Czeladzi - zabezpieczenie i odbudowa fundamentów kościoła p.w. Stanisława Biskupa i Męczennika w Czeladzi
• Parafia Rzymskokatolicka pw. św. Mikołaja w Lublińcu - zabytkowe wyprawy tynkarskie na ścianach i sklepieniach prezbiterium, nawy głównej i kaplicy północnej w kościele Św. Mikołaja (XVI w.)
• Parafia Rzymskokatolicka pw. Trójcy Przenajświętszej w Jaworznie, remont dachu nawy i prezbiterium w kościele p.w. Trójcy Przenajświętszej (XVI w.)
• Rzymskokatolicka Parafia p.w. Najświętszego Serca Pana Jezusa w Jastrzębiu-Zdroju - remont kapitalny dachu i stropów w kompleksie kościelno-parafialnym
• Parafia Ewangelicko-Augsburska w Mysłowicach - remont elewacji kościoła ewangelicko-augsburskiego Apostołów Piotra i Pawła
• Parafia Ewangelicko-Augsburska w Katowicach-Szopienicach - renowacja elewacji kościoła w zakresie schodów zewnętrznych w kościele ewangelicko-augsburskim Zbawiciela w Katowicach-Szopienicach
• Parafia Ewangelicko - Augsburska w Pszczynie - remont konserwatorski elewacji Kościoła Ewangelickiego w Pszczynie
• PTTK oddział "Ziemi Tarnogórskiej" - remont dachu budynku administracyjno- usługowego Dworek Mieszczański
• Rzymsko-Katolicka Katedralna Parafia Narodzenia NMP w Żywcu - Renowacja dwóch zabytkowych grobowców żołnierzy I wojny światowej na cmentarzu Przemienienia Pańskiego w Żywcu
• Parafia Ewangelicko-Augsburska w Częstochowie - zabezpieczenie budynku zabytkowego Kościoła Ewangelicko-Augsburskiego Wniebowstąpienia Pańskiego
• Parafia Katolicka pw. św. Mikołaja w Zawierciu-Kromołowie - remont wieży kościoła parafialnego pw. św. Mikołaja (XVI w.)
• Stowarzyszenie Historyczne Żydów miasta Częstochowy - rewitalizacja zabytkowej łaźni rytualnej Mykwa w Częstochowie
• Parafia Rzymskokatolicka pw. Męczeństwa św. Jana Chrzciciela w Grzawie- remont ratunkowy budynku kościoła pw. św. Jana Chrzciciela (XVI w.)
• Parafia Rzymskokatolicka pw. Świętych Apostołów Piotra i Pawła w Piekarach Śląskich - remont konserwatorski elewacji kościoła Świętych Apostołów Piotra i Pawła w Piekarach Śląskich-Kamieniu
• Tramwaje Śląskie - kontynuacja renowacji zabytkowej zajezdni tramwajowej w Chorzowie Batorym
• Parafia Rzymskokatolicka pw. Św. Jana Chrzciciela w Sosnowcu - konserwacja polichromii sklepienia w kościele św. Jana Chrzciciela (XiX w.)
• Muzeum Zagłębia w Będzinie - Wzmocnienie, restauracja i naprawa przy równoczesnym zachowaniu oryginalnej substancji zabytkowej obwodowych murów Zamku Królewskiego z XIV w.
• Parafia Rzymsko-Katolicka p.w. św. Marii Magdaleny w Koziegłowach - kontynuacja konserwacji dachu i barokowej ambony w kościele pw. św. Marii Magdaleny
• Przedsiębiorstwo Produkcyjno-Handlowe UNITECH Sp. z o.o. z Zabrza - remont zespołu zabudowy Kopalni "Ludwig" z 1912 roku
• Parafia Imienia Najświętszej Maryi Panny i św. Bartłomieja Apostoła w Piekarach Śląskich - Remont konserwatorski 5 kaplic różańcowych z 1895 roku na kalwarii w Piekarach Śląskich
• Rzymskokatolicka Parafia Świętych Apostołów Filipa i Jakuba w Żorach - kontynuacja konserwacji wystroju wnętrza kościoła pw. ŚŚ. Filipa i Jakuba (XIII w.)
• Parafia Rzymskokatolicka św. Anny w Katowicach-Janowie - remont konserwatorski pokrycia dachowego kościoła pod wezwaniem świętej Anny w Katowicach-Janowie (1914-1927)
• Rzymskokatolicka Parafia pw. św. Apostołów Piotra i Pawła w Katowicach Katowice - renowacja elewacji Kaplicy Najświętszego Sakramentu przylegającą do absydy wieży kościoła Św. Apostołów Piotra i Pawła 1898-1902
• Stowarzyszenie Górnośląskich Kolei Wąskotorowych - Remont parowozu
• Parafia Ewangelicko-Augsburska w Sosnowcu - remont poszycia dachowego z blachy miedzianej Mauzoleum Rodziny Dietlów, 1912
• Parafia Rzymskokatolicka pw. św. Augustyna w Świętochłowicach - prace ratunkowe budynku kościoła p.w. św. Augustyna, XIX wiek
• Miasto Bielsko-Biała - remont konserwatorski posadzek i stolarki drzwiowej oraz malowanie ścian w holach budynku Ratusza z XIX wieku
• Parafia Rzymskokatolicka Św. Michała Archanioła w Pawłowie k. Raciborza - remont ogrodzenia kościoła parafialnego w Pawłowie
• Parafia Rzymskokatolicka Trójcy Świętej Rudziczka - remont konserwatorski cokołów wewnątrz kościoła pw. Trójcy Świętej (XVI, XIX w.)
• Miasto Bielsko-Biała - remont konserwatorski elewacji frontowej wraz z robotami towarzyszącymi oraz renowacja w Bielskiej Szkole Przemysłowej z XX wieku
• Miasto Bytom Bytom - naprawa i odbudowa schodów wejściowych oraz restauracja i malowanie pomieszczeń w willi Urzędu Stanu Cywilnego przy ul. Olejnicaka 22 (1925 r.)
• Muzeum w Gliwicach - Przeprowadzenie prac konserwatorskich i restauratorskich w obrębie ogrodzenia okalającego XIX - wieczną Willę Caro (ul.Dolnych Wałów 8a w Gliwicach)
• Powiat Tarnogórski Centrum Wielokulturowości Gliwicka 66 - Adaptacja obiektu kultury żydowskiej
• Powiat Tarnogórski - Remont elewacji wraz z izolacją murów fundamentowych pałacu w Nakle Śląskim
• "SCAPOL" S z o.o. - program prac konserwatorskich, restauratorskich i prac budowlanych w Zespole Pałacowo-Parkowym w Kłobucku
• Kościół Rektoralny p.w. Najświętszego Imienia Maryi w Częstochowie - prace konserwatorskie i restauratorskie ołtarza bocznego prawego i obrazów w kościele rektoralnym pw. Najświętszego Imienia Maryi (1859-1862)
• Powiat Rybnicki - zabezpieczenie przeciwpożarowe budynku Starostwa Powiatowego w Rybniku wraz z remontem
• Katolicka Parafia p.w. Św. Piotra i Pawła Apostołów w Zawierciu - prace konserwatorskie fragmentu ozdobnego ogrodzenia wraz z elementami balustrad pw Bazylice św. Apostołów Piotra i Pawła, 1896-1903
• Parafia Rzymskokatolicka pw. św. Marcina Biskupa w Wojkowicach Kościelnych - izolacja fundamentów wraz z drenażem i odprowadzeniem wód opadowych w kościele Pod Wezwaniem Św. Marcina
• Miasto Rybnik - rewitalizacja zabytkowego parku im. Św. Jana Sarkandra (XII w.) wraz z renowacją nagrobków

Najpiękniejsze kościoły w Śląskiem. Główna trasa Szlaku Architektury Drewnianej woj. śląskiego