Jan Florian Raszka dołączył do Panteonu Górnośląskiego
Panteon Górnośląski w Katowicach to instytucja kultury, która mieści się w Archikatedrze Chrystusa Króla w Katowicach. Włączenie Raszki do grona zasłużonych nastąpiło z rekomendacji Muzeum im. św. Jana Sarkandra w Skoczowie. Uroczystość ta zbiegła się z 80. rocznicą śmierci artysty.
Okrągłe rocznice urodzin czy śmierci są nieraz momentem skłaniającym do głębszej refleksji nad osobami, które nas poprzedziły, a swym życiem poprzez pracę wykraczającą ponad przeciętność dały świadectwo, że są sprawy ważniejsze niż jednostkowa egzystencja, rzucając wszystko na jedną szalę - podkreślił kierownik Muzeum Sarkandrowskiego i inicjator upamiętnienia artysty Jakub Staroń.
Po uroczystości włączenia Raszki do Panteonu, w Archikatedrze Chrystusa Króla w Katowicach odbył się koncert jazzowy Artur Dutkiewicz Trio: NOWOSIELSKI Audiovisual Misterium, podczas którego wyświetlane były wizualizacje z fragmentami obrazów Jerzego Nowosielskiego.
Kim był Jan Florian Raszka? Krótki biogram
Jan Florian Raszka urodził się w 1871 roku w Ropicy koło Cieszyna. Od najmłodszych lat wykazywał talent artystyczny i zaangażowanie patriotyczne. Był członkiem tajnej organizacji "Jedność" i współzałożycielem stowarzyszenia akademików "Znicz". Studiował w Wiedniu, Monachium i Paryżu, gdzie szybko zdobył uznanie. Mimo międzynarodowej kariery, zawsze pozostawał związany ze Śląskiem. Na początku XX wieku przeniósł się do Krakowa, gdzie współtworzył monumentalne dzieła na Wawelu, uczył rysunku i rzeźby, a później kierował Państwową Szkołą Przemysłu Artystycznego. Jego twórczość łączyła inspiracje sztuką ludową z nowoczesnymi nurtami, takimi jak secesja i art déco.
Podczas I wojny światowej Raszka służył w Legionach Polskich jako "rzeźbiarz wojenny", projektując medale i odznaki legionowe, z których dochód wspierał działalność niepodległościową. Po wojnie tworzył pomniki upamiętniające poległych, m.in. w Kielcach, Cieszynie, Skoczowie, Dziedzicach i Krośnie. Wiele z nich zostało zniszczonych przez Niemców podczas II wojny światowej, a część zrekonstruowano dopiero po 1989 roku. Do najbardziej znanych dzieł Raszki należą monumentalne rzeźby górników i hutników, które zdobiły wejście do Akademii Górniczo-Hutniczej w Krakowie. Zniszczone podczas wojny, zostały zrekonstruowane w 1978 roku przez Jana Siekę i Bogusza Salwińskiego.
Ważne miejsce w jego twórczości zajmuje również Śląsk, czego dowodem są realizacje dla Śląskiego Urzędu Wojewódzkiego w Katowicach. W 1928 roku stworzył płaskorzeźby "Alegorie województwa śląskiego", przedstawiające Śląsk Walczący, Rolniczy, Przemysłowy i Polonię Tronującą. Po zdemontowaniu przez Niemców w 1939 roku, zostały odtworzone i ponownie odsłonięte w 2021 roku. Na fasadzie budynku do dziś można podziwiać oryginalne płaskorzeźby jego autorstwa, w tym godło państwowe i dekoracyjne motywy z orłami legionowymi.
Jan Florian Raszka zmarł w Krakowie w 1945 roku. Jakub Staroń podkreśla, że był on nie tylko utalentowanym artystą, ale także głęboko zaangażowanym patriotą, który swoim dorobkiem dokumentował walkę o niepodległość Polski. - Mimo zawirowań losu zachował przez całe życie tę najcenniejszą cząstkę, która na imię ma Miłość do Ziemi rodzimej, wyrażoną w konkretnym czynie, jako artysta i śląski legionista - zaznaczył Staroń.
Co to jest Panteon Górnośląski?
Panteon Górnośląski został powołany do życia w 2022 roku z inicjatywy ówczesnego metropolity katowickiego abp. Wiktora Skworca. Celem instytucji kultury jest upamiętnianie osób zasłużonych dla regionu w ciągu ostatnich dwóch stuleci. Wśród uhonorowanych znajdują się duchowni, artyści, społecznicy, politycy, naukowcy i patrioci. Obecnie w Panteonie znajduje się już 229 biogramów, w tym m.in. Wojciecha Korfantego, Henryka Mikołaja Góreckiego, Kazimierza Kutza, Józefa Buzka, Ludwika Konarzewskiego seniora i juniora, Heleny Molak oraz prof. Jana Hermy.
Lista osób uhonorowanych w Panteonie Górnośląskim jest sukcesywnie powiększana na podstawie wniosków składanych przez różne środowiska. W 2025 roku dołączy do niego 15 nowych postaci, które wyróżniły się działalnością dla regionu. Celem Panteonu jest nie tylko pamięć o wybitnych jednostkach, ale także przywracanie rzetelnej narracji historycznej na temat regionu, którego historia była deformowana przez totalitaryzmy XX wieku.
