Znamy najpiękniejszą wieś województwa śląskiego w 2025. Jej mieszkaniec zainspirował Tomasza Manna

Wybrano najpiękniejszą wieś województwa śląskiego. Oto z czego słynie

Co roku Województwo Śląskie organizuje konkurs "Piękna wieś województwa śląskiego". Pierwotne założenie konkursu to promocja wiejskich tradycji oraz wzmacnianie poczucia tożsamości lokalnej. Ma on też wspierać rozwój wsi, przyczyniać się do kształtowania ładu przestrzennego, pielęgnowania środowiska naturalnego, jak również popularyzować obrzędy i zwyczaje ludowe. W konkursie nagrody są przyznawane w kilku kategoriach. Są to: 

• Najpiękniejsza wieś
• Najpiękniejsza zagroda wiejska
• Najlepsze przedsięwzięcie odnowy wsi
• Najlepszy sołtys
• Najlepsze przedsięwzięcie popularyzujące tradycje, obrzędy i zwyczaje ludowe 

Piękna wieś województwa śląskiego 2025. Oto zwycięzca

W tej najważniejszej kategorii, czyli "Najpiękniejszej wsi województwa śląskiego", tradycyjnie było wiele miejscowości ubiegających się o te miano. W tegorocznej edycji laureatem została wieś Wierbka, która znajduje się w gminie Pilica w powiecie zawierciańskim. Drugie miejsce zajęły Przyszowice (gmina Gierałtowice, powiat gliwicki), a trzecie Kończyce Wielkie (gmina Hażlach, powiat cieszyński). 

Tegoroczny laureat to niewielka miejscowość licząca około 800 mieszkańców. Wierbka skrywa w sobie niezwykle bogatą historię przemysłową i arystokratyczną, kontrastującą z jej dzisiejszym, spokojnym charakterem. Jej losy nierozerwalnie splotły się z rodem Moesów – przemysłowców, którzy przekształcili to miejsce w prężny ośrodek gospodarczy.

Wierbka - historia najpiękniejszej wsi województwa śląskiego

Pierwsze wzmianki o wsi, wówczas pod nazwą "Wierzbka", pochodzą z XIV wieku. Przez stulecia była to typowa wieś rolnicza, należąca do dóbr właścicieli pobliskiej Pilicy, m.in. potężnego rodu Pileckich. Jej historia nie wyróżniała się niczym szczególnym aż do połowy XIX wieku. Wtedy to dobra ziemskie kupił niemiecki przemysłowiec Christian August Moes. Dostrzegł on ogromny potencjał tego miejsca – bliskość rzeki Pilicy, dostęp do drewna i siły roboczej. Wkrótce wybudował nowoczesną fabrykę papieru, która szybko stała się jednym z największych zakładów tego typu w Królestwie Polskim. Papier z Wierbki, oznaczony charakterystycznym znakiem wodnym, był znany w całym kraju ze swojej najwyższej jakości.

Po śmierci Christiana interesy przejął jego syn, Aleksander Moes. To on około 1880 roku wzniósł wspaniałą, eklektyczną rezydencję – Pałac Moesów – która do dziś jest symbolem potęgi rodu. Rodzina Moesów, choć miała niemieckie korzenie, z czasem całkowicie się spolonizowała i czuła się Polakami. Dzięki ich inwestycjom w Wierbce powstała szkoła i remiza strażacka, a w latach 1908-1910 syn Aleksandra, Władysław, ufundował neogotycki kościół parafialny.

Kim był Tadzio ze "Śmierci w Wenecji"? Niezwykła historia Władysława Moesa z Wierzbki

To najbardziej niezwykła historia związana z tym miejscem. Władysław Moes (1899-1986), syn Aleksandra, jest uważany za pierwowzór postaci Tadzia w słynnej noweli Tomasza Manna „Śmierć w Wenecji”. W 1911 roku, jako 11-letni chłopiec, Władysław spędzał wakacje z rodziną na wyspie Lido w Wenecji. Jego niezwykła, "grecka" uroda miała zwrócić uwagę przebywającego tam pisarza i zainspirować go do stworzenia postaci pięknego polskiego arystokraty, Tadzia. Sam Władysław Moes po latach potwierdził tę historię w wywiadach.

Co zobaczyć w Wierbce? Nie tylko pałac i ruiny fabryki

Po II wojnie światowej majątek Moesów został znacjonalizowany. Dziś Pałac Moesów jest siedzibą Specjalnego Ośrodka Szkolno-Wychowawczego, dzięki czemu budynek jest w dobrym stanie. Choć nie można go zwiedzać wewnątrz, warto przespacerować się po otaczającym go parku w stylu angielskim, by podziwiać monumentalną budowlę z zewnątrz.

Tuż obok pałacu znajdują się malownicze ruiny dawnej papierni. Potężne, ceglane mury tworzą niezwykły klimat i są prawdziwym rajem dla fotografów. Będąc w Wierbce, warto również zobaczyć Kościół pw. Najświętszego Serca Pana Jezusa, w którego podziemiach znajduje się krypta grobowa rodu Moesów.

Wierbka to także świetna baza wypadowa do zwiedzania Szlaku Orlich Gniazd. W najbliższej okolicy znajdują się m.in. ruiny Zamku Smoleń, Zamek w Pilicy czy popularne wśród wspinaczy Skały Zegarowe. To dowód na to, że nawet najmniejsze miejscowości mogą skrywać historie o światowym znaczeniu.

Piękna wieś województwa śląskiego: laureaci, nagrody

Wierbka zdobyła najważniejszy laur w konkursie wojewódzkim, i najlepiej nagrodzony. Za zajęcie I miejsca Wierbka otrzyma 27 tys. zł. Praktycznie w każdej kategorii laureaci plus wyróżnieni otrzymają gratyfikację finansową. Poniżej wyniki konkursu "Piękna wieś województwa śląskiego 2025" we wszystkich kategoriach:

Najpiękniejsza wieś województwa śląskiego:

• I miejsce - Wierbka gm. Pilica pow. zawierciański 27 000 zł
• II miejsce - Przyszowice gm. Gierałtowice pow. gliwicki 20 000 zł
• III miejsc - Kończyce Wielkie gm. Hażlach pow. cieszyński 15 000 zł

Najlepszy lokalny twórca: 

• I miejsce - Zbigniew Wałach gm. Istebna pow. cieszyński 2 500 zł
• II miejsce - grupa Śpiewu Tradycyjnego „Sójki” założyciel Anna Musioł gm. Brenna pow. cieszyński 2 000 zł
• III miejsce - Maria Michalczyk gm. Strumień pow. cieszyński 1 500 zł

Najlepsze przedsięwzięcie odnowy wsi:

• I miejsce - Zlot ciągników i samoróbek gm. Żarki pow. myszkowski 8 000 zł
• II miejsce - Altana w soł. Smugi gm. Kłobucki pow. kłobucki 5 000 zł
• III miejsce - Zielona przestrzeń w Rzerzęczycach gm. Kłomnice pow. częstochowski 3 000 zł

Najlepsze przedsięwzięcie popularyzujące tradycje, obrzędy i zwyczaje

I miejsce - Śląskie poranki u Kaśki i Hanki gm. Bojszowy pow. bieruńsko Lędziński 7 000 złII miejsce - Najładniejsza dekoracja dożynkowa gm. Przyrów pow. częstochowski 5 000 złIII miejsce - Zespół obrzędowy „Grusza” z Rzerzęczyc gm. Kłomnice pow. częstochowski 3 000 zł

Najlepszy sołtys:I miejsce - Jolanta Szejka sołectwo Bełk gm. Czerwionka Leszczyny pow. rybnicki 2 000 złII miejsce - Franciszek Stokłosa sołectwo Zarzecze gm. Chybie pow. cieszyński 1 500 złIII miejsce - Stefan Skopek sołectwo Sieroty gm. Wielowieś pow. gliwicki 1 000 zł

Przyznano również wyróżnienia w następujących kagegoriach:

"Najpiękniejsza Wieś":

• Łaziska gm. Godów pow. wodzisławski - 6 500 zł
• Dąbrówka gm. Wielowieś pow. gliwicki - 6 500 zł

Najlepszy lokalny twórca:

• Jan Gluza gm. Goleszów pow. cieszyński - 800 zł

najlepsze przedsięwzięcie popularyzujące tradycje, obrzędy i zwyczaje:

• „Święto kluchy gm. Kroczyce pow. zawierciański - 1500 zł

Najlepszy sołtys:

• Bożena Pasierb sołectwo Podlesice gm. Kroczyce pow. zawierciański - 600 zł
• Beata Szołtysek sołectwo Chechło g m. Rudziniec pow. gliwicki - 600 zł