Zamek miejskich margrabiów
Zamek w Tarnowskich Górach powstał w 1575 roku jako miejska rezydencja Hohenzollernów. W przeciwieństwie do zamku w Świerklańcu, tarnogórska rezydencja była położona w samym sercu miasta, przy dzisiejszej ulicy Zamkowej 12. Prostokątny w planie budynek posiadał czworoboczną wieżę na osi, a jego wnętrza składały się z dwóch sklepionych pomieszczeń, sieni i klatki schodowej w wieży.
Na najstarszych widokach miasta, np. w rycinie z 1700 roku, zamek jest wyraźnie zaznaczony, co pozwala wyobrazić sobie jego dawną sylwetkę w panoramie Tarnowskich Gór.
W 1670 roku na zamku przebywała królowa Eleonora Habsburżanka, małżonka króla Michała Korybuta Wiśniowieckiego. W czasach panowania Fryderyków w zamku urzędował także sędzia (wójt) powołany przez pana stanowego ziemi bytomskiej – hrabiego Henckel von Donnersmarck. W ciągu wieków budynek był wielokrotnie przebudowywany i częściowo zaniedbywany, co sprawiło, że dziś zachowana jego część przypomina raczej wolnostojącą kamienicę niż pełnoprawny zamek.
Choć czworoboczna wieża zniknęła, część murów przetrwała, a w podziemiach wciąż można zobaczyć trzy sklepione piwnice oraz fragmenty kolebkowych sklepienia z lunetami. Od strony ulicy Zamkowej widoczne są filary wspierające arkady krużganka, pierwotnie sklepionego żaglasto lub krzyżowo-żebrowo. Podwórze zamku odgrodzone jest fragmentem oryginalnego muru, choć z bramą przerobioną w 2016 roku.
Dziś piętrowy budynek pełni funkcję mieszkalną i został wpisany do rejestru zabytków 2 kwietnia 2020 roku (nr rej. A/613/2020).
Zamek i wolnomularstwo
Zamek w Tarnowskich Górach kryje również mniej znany rozdział historii – w XIX wieku był siedzibą wolnomularzy. W 1800 roku zamieszkał tu August Carl Friedrich von Boscamp-Lasopolski, inicjator powstania tarnogórskiej loży masońskiej „Silberfels” (Srebrna Skała). Spotkania masonów odbywały się zarówno w zamku, jak i w wynajętym budynku na Lyszczu, a następnie przeniesiono je do nowego gmachu przy ulicy Jana III Sobieskiego, dziś siedziby Tarnogórskiego Centrum Kultury.
Chociaż Tarnowskie Góry nie mają już w centrum miasta w pełni funkcjonującego zamku, jego duch przetrwał w nazwie ulicy Zamkowej i fragmentach zachowanej architektury. Spacerując po centrum miasta, można jeszcze poczuć ślady dawnej miejskiej rezydencji, której historia łączy królewskie wizyty, zarząd lokalny i tajemnice wolnomularstwa.
Oczywiście Tarnowskie Góry mają na swoim terenie inny zamek. Mowa tu o Kompleksie Zamkowym Tarnowice Stare, którego budowa została ukończona około 1570 roku, a pierwszym właścicielem był Piotr Wrochem. Obecnie zamek pełni rolę hotelu restauracji i jest miejscem organizacji eventów i imprez.
Zobaczcie zdjęcia budynku na ul. Zamkowej w galerii poniżej.
