Czym jest zachowek i komu przysługuje (bądź nie)
Zachowek to nic innego, jak prawo do tego, aby uzyskać pewną formę zadośćuczynienia w sytuacji, gdy zostaje się pominiętym w sprawie spadkowej po zmarłym. Do zachowku są uprawnieni zstępni spadkodawcy, w tym dzieci, wnuki itd., a także małżonek czy rodzice zmarłej osoby. Warto przy tym zaznaczyć, że rodzice spadkodawcy są uprawnieni do zachowku tylko w dwóch sytuacjach:
- gdy zmarły nie ma żadnych zstępnych
- gdy rodzice dziedziczyliby z ustawy w zbiegu z małżonkiem, rodzeństwem lub samodzielnie
Co ważne, prawa do zachowku mogą być pozbawieni nawet najbliżsi członkowie rodziny, których pominięto przy dziedziczeniu. W jakich przypadkach tak się dzieje?
- Kiedy osoba zostaje wydziedziczona
- Kiedy osoba zostaje uznana za niegodną dziedziczenia
- Kiedy małżonek jest wyłączony z dziedziczenia w trybie art. 940 kc (czyli na mocy orzeczenia sądowego)
- Kiedy osoby zrzekły się dziedziczenia lub odrzuciły spadek
W tym ostatnim osoba, która z obawy przed odziedziczeniem długu odrzuca spadek, nie może się potem domagać zachowku od innego spadkobiercy.
Kto musi zapłacić zachowek? Jak się o niego starać
Do zapłacenia zachowku są zobowiązani przede wszystkim spadkobiercy, ale nie tylko. Do zapłaty zobowiązani prawnie są również zapisobiercy windykacyjni oraz osoby obdarowane przez spadkodawcę na podstawie umowy darowizny.
O zachowek możemy się starać na dwa sposoby. W pierwszym przypadku kierując pisemne wezwanie do zapłaty do jednego lub wszystkich spadkobierców. W piśmie należy wskazać podstawę do wypłaty zachowku oraz określić sumę, jaką chce się uzyskać. Drugi sposób to skierowanie sprawy na drogę sądową, gdzie składamy pozew o zachowek.
Zachowek może się przedawnić. Ile mamy czasu na odzyskanie pieniędzy?
Jeśli w przypadku osób, które nie chcą dziedziczyć spadku i chcą go odrzucić, mają na to zaledwie pół roku, tak osoby starające się o zachowek, a które zostały pominięte przy dziedziczeniu, a mają do niego prawo, mają na to sporo czasu. Według przepisów mają na to całe pięć lat od momentu ogłoszenia testamentu. To oznacza, że przedawnienie nie jest liczone od momentu śmierci spadkodawcy. Jest tak też dlatego, bowiem ostatnia wola zmarłego może zostać wyrażona notarialnie lub sądowo.
W przypadku testamentu obowiązuje procedura związana z protokołem otwarcia i ogłoszeniem testamentu. W przypadku sądu trzeba czekać na stosowne postanowienie, a to może nastąpić nawet kilka miesięcy po śmierci spadkodawcy.
WAŻNE! Termin przedawnienia zachowku może zostać przerwany. Dzieje się tak w kilku sytuacjach:
- przez każdą czynność podejmowaną przez sąd lub innym organem uprawnionym do prowadzenia postępowania w takich sprawach, które zostały podjęte w celu:
- dochodzenia,
- ustalenia,
- zaspokojenia,
- zabezpieczenia roszczenia.
- kiedy roszczenie zostaje uznane przez osobę, która ma wypłacić zachowek
- kiedy wszczęte zostają mediacje.
