Spis treści
- Jakie wygląda siedzuń sosnowy?
- Siedzuń sosnowy - właściwości
- Jak smakuje siedzuń sosnowy? Jak go przyrządzić?
- Czy siedzuń sosnowy jest pod ochroną?
- Z czym można pomylić siedzuń sosnowy?
- Gdzie rośnie siedzuń sosnowy?
Takich zbiorów można tylko pozazdrościć! Jesienią 2023 roku pan Jacek wrócił z grzybobrania w Rudach Raciborskich z pełnym koszykiem. Udało mu się dorwać w lesie dorodny, prawie 4-kilogramowy okaz siedzunia sosnowego!
- Przez ostatnich 10 lat znalazłem siedzunia ze trzy razy, ale takiego dużego nigdy. Trochę już poszło do garnka. Jak zważyłem resztę to wyszło 3,1 kg, więc przypuszczalnie miał około 4 kg - opowiada pan Jacek.
Siedzunia planuje wykorzystać do zrobienia flaczków. Jak mówi pan Jacek, to "prawdziwy rarytas" o wyjątkowo intensywnym, grzybowym smaku i zapachu. Ale grzybiarze cenią szmaciaka nie tylko z powodu walorów kulinarnych. Ale od początku.
Jakie wygląda siedzuń sosnowy?
Siedzuń sosnowy to grzyb z rodziny siedzuniowatych. W Polsce bywa nazywany płaskoszem, sorokopem, sieduniem, kozią brodą płaskorzem, szmaciakiem, czy strzępiakiem.
Zazwyczaj osiąga wysokość od 5 do 20 cm, a szerokość kapelusza mieści się między 6 a 30 cm. Ale zdarzają się znacznie większe okazy. W 1977 roku w Polsce znaleziono szmaciaka, którego kapelusz miał metr średnicy, a grzyb ważył aż 5 kg!
Trzon siedzunia jest gruby, często głęboko wrasta w podłoże. Odchodzą z niego liczne, pofałdowane gałązki, które wyglądem przypominają główkę kalafiora. Ma białawy kolor, który później staje się żółtawy lub żółtobrązowy.
Siedzuń sosnowy - właściwości
Szmaciak jest grzybem jadalnym o wielu prozdrowotnych właściwościach, które potwierdziły badania naukowe. Jak pisze portal poradnikzdrowie.pl, szmaciak zawiera aktywne składniki biologiczne i farmakologiczne, które są przydatne w leczeniu chorób. Ma działanie przeciwcukrzycowe, przeciwnowotworowe, przeciwzapalne, przeciwgrzybicze i przeciwutleniające. Ponadto pozytywnie wpływa na układ odpornościowy i przyspiesza proces gojenia się ran.
Jak smakuje siedzuń sosnowy? Jak go przyrządzić?
Smak siedzunia sosnowego często jest określany jako łagodny i słodkawy, choć niektórzy mówią o jego pikantnej nucie. Zapach jest wyjątkowo aromatyczny i nieco korzenny.
Przed zjedzeniem szmaciaka trzeba dobrze umyć, ponieważ fałdy owocnika zwykle są pełne małych owadów, ściółki czy piasku. Jest to zadanie karkołomne ze względu na nieregularny kształt grzyba. Zalecane jest, by go kilkukrotnie namoczyć w wodzie lub płukać pod bieżącą wodą.
Strzępiak nadaje się właściwie do wszystkiego. Można go smażyć, gotować, marynować i suszyć. Dobrze smakuje jako dodatek do zup i sosów lub przysmażony z cebulką na maśle. Można z niego przyrządzić flaczki grzybowe.
Czy siedzuń sosnowy jest pod ochroną?
Mimo swoich niezwykłych właściwości i wyjątkowego smaku siedzuń sosnowy często nie jest zbierany przez grzybiarzy. Niektórzy po prostu nie znają tego gatunku, a podstawowa zasada każdego grzybiarza brzmi: "Nie zrywam tego, czego nie znam". Ale jest też drugi powód, dlaczego grzyb bywa omijany przez zbieraczy.
Do 2014 roku siedzuń sosnowy znajdował się na liście gatunków pod ścisłą ochroną. Był uznawany za gatunek rzadki i nadal ma status R - potencjalnie zagrożonego z powodu ograniczonego zasięgu geograficznego i małych obszarów siedliskowych. Obecnie siedzuń występuje w polskich latach dosyć powszechnie i można go zbierać bez oporów, lecz nie wolno nim handlować.
Z czym można pomylić siedzuń sosnowy?
Podczas grzybobrania należy uważać, by nie pomylić siedzunia sosnowego z jego "bratem" - siedzuniem dębowym. Gatunek ten występuje rzadziej i jest objęty częściową ochroną. Jak je rozróżnić? Siedzuń dębowy jest jaśniejszy i ma szerzej powyginane, bardziej rozpostarte "falbanki". Szmaciaka można także pomylić z trującą koralówką strojną, dlatego lepiej zachować czujność podczas zbiorów i zaopatrzyć się w atlas grzybów.
Gdzie rośnie siedzuń sosnowy?
Jak sama nazwa wskazuje, szmaciak upodobał sobie sosny. Gatunek ten jest pasożytem i atakuje pnie drzew iglastych. Można go spotkać również przy świerkach, a nawet przy daglezjach. Owocniki siedzunia widać w lasach od lipca do października.
i
