Woźniki: Miasto na Śląsku pełne kontrastów
Woźniki, położone w województwie śląskim, w powiecie lublinieckim, to niewielka gmina, którą zamieszkuje zaledwie 4100 osób (dane GUS z 31 grudnia 2024). Jeśli gdzieś szukać miejsca, gdzie można iść kilometrami i nie spotkać żywego ducha, to mogą to być właśnie Woźniki - drugie od końca miasto pod względem gęstości zaludnienia na Śląsku. Mimo swojego kameralnego charakteru, ma bogatą i burzliwą historię, która zasługuje na uwagę. Niestety, w ostatnich latach Woźniki zyskały niechlubną sławę za sprawą węzła autostradowego, który stał się miejscem częstych i tragicznych wypadków. Czy słusznie Woźniki kojarzą się tylko z negatywnymi wydarzeniami?
Polecany artykuł:
Woźniki: od XIII wieku do czasów współczesnych
Pierwsze wzmianki o osadzie Woźniki pochodzą już z 1206 roku. W kolejnych wiekach miejscowość rozwijała się, uzyskując prawa targowe, a następnie prawa miejskie. Dowodem na bogatą historię miasta są najstarsze w Polsce księgi miejskie zapisywane w języku polskim – Protokolarz miasta Woźnik z lat 1483–1598, przechowywany w Archiwum Państwowym w Katowicach.
Republika Woźnicka: Zapomniany epizod w historii Śląska
Jednym z najciekawszych, choć mało znanych faktów z historii Woźnik, jest istnienie tak zwanej "Republiki Woźnickiej". W latach 1920-1922 mieszkańcy południowo-wschodnich krańców powiatu lublinieckiego, w celu podkreślenia swojej niezależności od niemieckiej policji i polskości nadgranicznych terenów Górnego Śląska, zaczęli używać nazwy "Republika Woźnicka".
Powstanie "Republiki Woźnickiej" było związane z wydarzeniami, które doprowadziły do Plebiscytu i wybuchu Drugiego Powstania Śląskiego. Powstańcy zajęli Woźniki, Koszęcin, Ligotę, Babienicę, Kamienicę, Lubszę, Miasteczko, Piasek i powołali własną "straż obywatelską". Udało im się wykryć sprawców napadów i kradzieży, usunąć ze szkoły niemieckich nauczycieli i zatrudnić na ich miejsce Polaków.
Plebiscyt w "Republice Woźnickiej" odbył się 20 marca 1921 roku. Mimo spodziewanego wysokiego poparcia dla Polski, za przyłączeniem do kraju opowiedziało się "tylko" 72% głosujących. Wkrótce potem Wojciech Korfanty wezwał do wybuchu III Powstania Śląskiego, które na terenie powiatu lublinieckiego rozpoczęło się właśnie w Woźnikach. Kres istnieniu "Republiki Woźnickiej" położyło przejęcie tego obszaru przez administrację polską 26 czerwca 1922 roku.
Największe atrakcje Woźnik
Zobacz zdjęcia
Największa tajemnica, jaką skrywają Woźniki
Gdzie jest 76 milionów dolarów? To najbardziej tajemnicza sprawa, jaka dotyczy Woźnik. Zaczęła się w 1855 roku, kiedy to z Woźnik wyemigrował do Ameryki rolnik Józef Wyleżałek. Miał się dorobić milionów, a majątek mieli powiększyć synowie. Ponieważ oboje zmarli bezdzietnie, a w testamencie zaznaczyli, że pieniądze mają przypaść ich rodzinie żyjącej na starym kontynencie, testament przesłano do Polski.
Testament ten był sporządzony w języku angielskim, którego nikt w Woźnikach nie znał więc burmistrz Kawalec przekazał go do starostwa w Lublińcu, a stamtąd powędrował do Urzędu Wojewódzkiego do Katowic. Wojewoda śląski, zamiast zrealizować testament zgodnie z wolą zmarłych, postanowił pieniądze te wykorzystać do budowy dróg i kolei do Woźnik. Aby uciszyć sumienie zaproponował proboszczom Woźnik i Lubszy po 30 tysięcy na remont kościołów. Ponieważ postępowanie takie wytknął wojewodzie Grażyńskiemu jego największy rywal na śląsku, Wojciech Korfanty, został on aresztowany i umieszczony w twierdzy w Brześciu. Tyle z plotek - pisze historyk i miłośnik Woźnik, Piotr Kalinowski.
Pomimo, że cała sprawa została 27 maja 1932 roku uznana przed sądem za bajkę, na którą dało się nabrać ponad 200 ludzi, nadal w okolicy chodziły plotki, a także posądzenia o krzywoprzysięstwo dygnitarzy miejskich i kościelnych.
Współczesne Woźniki: Miasto z potencjałem
Obecnie Woźniki to typowe, małomiasteczkowe miasto. Funkcjonuje tutaj sporo małych firm usługowych, działa Miejsko-Gminny Ośrodek Kultury, rozwija się też baza rekreacyjno-sportowa. Jest stadion miejski na 400 miejsc siedzących oraz pełnowymiarowa hala sportowa, w której organizowane są turnieje klubowe lub charytatywne.
Atrakcje Woźnik: Co warto zobaczyć?
Jedną z atrakcji Woźnik jest wysoka wieża i punkt widokowy na Coglowej Górze, z którego roztacza się panorama na całą gminę i okoliczne wioski. Na Rynku znajduje się pomnik Józefa Lompy, słynnego działacza górnośląskiego, nauczyciela, publicysty, pioniera oświaty ludowej oraz etnografii na Śląsku. który na starość przeprowadził się z rodziną do Woźnik i został pochowany na miejscowym cmentarzu. SToi jeszcze jego dawny dom.
W ostatnich latach Woźniki rozsławia również kompleks hotelowy Pałac w Czarnym Lesie, który ma bogatą historię związaną z działalnością powstańców śląskich i Wojciecha Korfantego. To właśnie tutaj Dyktator III Powstania Śląskiego, powziął myśl o wezwaniu polskojęzycznej ludności Górnego Śląska do zbrojnego marszu. Obecnie Pałac Czarny Las to czterogwiazdkowy hotel, który oferuje bazę noclegową i szkoleniową na najwyższym poziomie.
Woźniki: Autostrada śmierci – jak poprawić bezpieczeństwo?
Niestety, miasto w ostatnich latach zyskało złą sławę za sprawą feralnego węzła autostradowego Woźniki, w pobliżu którego dochodzi do częstych wypadków. Wszystko zaczęło się w 2019 roku, gdy oddano do użytku węzeł autostradowy. To, co miało być drogową bramą na świat, stało się fatalnym zrządzeniem losu. Mieszkańcy i władze lokalne apelują o poprawę bezpieczeństwa na tym odcinku drogi. Czy uda się znaleźć rozwiązanie, które sprawi, że Woźniki przestaną się kojarzyć z tragediami na autostradzie?
