Spis treści
To ludzie tworzą symbole, nie miasta?
Z symbolami jest tak, że mogą się pojawić na chwilę, ale pozostać też z nami na lata. Można też spokojnie powiedzieć, że niektóre symbole, zwłaszcza te kojarzące się negatywnie, mogą się przyczepić jak rzep do miastowego ogona i sprawić, że jeszcze długi czas za miastem będzie ciągnął się smród. Tak jest choćby w przypadku Dąbrowy Górniczej, gdzie rozegrała się słynna seksafera potocznie nazywana "Bunga-Bunga". Taki Chorzów aktualnie jest mocno kojarzony z estakadą, która albo się zawali, albo nie. Albo ją wyburzą, albo ją wybudują. Za Częstochową, chcąc nie chcąc, ciągnie się nadal sprawa tragicznej śmierci Kamilka z Częstochowy. Zresztą Częstochowa uznawana za duchową stolicę Polski niestety jest często kojarzona z bardzo brutalnymi historiami. No ale nie o negatywnych rzeczach mamy mówić, a o tych pozytywnych, a nawet bardzo pozytywnych, które stanowią materialne (a czasem i niematerialne) dobro miasta, a co za tym idzie, są jego symbolem. Warto dodać, że symbolem w oczach mieszkańców, który to potem symbol przejmuje miasto tworząc zupełnie nową identyfikację marketingową, no ale to już jest osobna bajka.
Czy symbol może być większy od miasta? Czasem musi
O tym, że symbole przerastają (głównie w przenośni) dane miasto, pokazuje przykład Spodka. Gdyby ktoś dzisiaj powiedział, że Spodek ma zostać wyburzony, prawdopodobnie w jego obronie stanęliby nie tylko mieszkańcy Katowic, ale i Śląska jak i Polski. Zapewne wśród nich znaleźliby się też artyści muzyczni czy sportowcy. W końcu grała tu nawet Metallica, a oni w byle jakich miejscach nie zwykli przecież grać. Spodek, jako symbol, jest kojarzony przez wiele osób. Co więcej, dla turystów stanowi często cel sam w sobie, no bo być w Katowicach i nie mieć zdjęcia przed Spodkiem to jak być w Paryżu i nie widzieć wieży Eiffla.
Popularność Spodka nie może więc dziwić, bo to miejsce, które od 50 lat przyciąga wydarzeniami, a osadzony w centralnym punkcie miasta jest jego prawdziwą wizytówką.
Spodek to jednak nie jedyny dzisiaj symbol Katowic. To także m.in. NOSPR, Giszowiec, Nikiszowiec - z tych bardziej oczywistych, jak również Radio Katowice, Wieże KTW czy Silesia City Center - z tych mniej oczywistych, ale także przecież znanych i kojarzonych ze stolicą województwa śląskiego. A co z innymi miastami?
Symbole miast województwa śląskiego. Oczywiste dla mieszkańców
A co z innymi miastami? One też mają swoje symbole - w znacznej części są rozpoznawalne przez mieszkańców całego regionu, ale są też i takie miasta (i symbole), które są bliższe lokalsom, niż przyjezdnym, choć tych drugich - wierzymy! - jest mimo wszystko mniej.
Zacznijmy od Chorzowa, bo ten tych symboli ma kilka. Klasycznie z Chorzowem kojarzy się niebieska "eRka", czyli herb Ruchu Chorzów. To ten przykład herbu, który jest o wiele lepiej kojarzony niż herb miasta. "Niebiescy" to symbol sportowy, ale nie jedyny, bo w końcu Stadion Śląski również nim jest. Pracował na to kilkadziesiąt lat. W Kotle Czarownic grali najwybitniejsi piłkarze w historii, w tym Pele czy Cristiano Ronaldo. No i nasz Robert Lewandowski, który może i dla niedzielnych kibiców jest "dobijaczem", ale dla fanów piłki to ikona piłki nożnej i jeden z najskuteczniejszych i najlepszych napastników w historii. I Park Śląski - nie można o nim zapomnieć. Zielone płuca Śląska, Śląski Central Park, który... no wymaga jeszcze wiele pracy, by dorównać najsłynniejszym parkom świata.
Miastem, które ma kilka symboli rozpoznawalnych w regionie, jest też Bytom. Operę Śląską znają wszyscy, nazywaną królową śląskiego industrialu Elektrociepłownię Szombierki również. Sportowym symbolem wiadomo, że jest Polonia Bytom. Żywym symbolem miasta jest bytomianka Katarzyna Moś, która zresztą reprezentowała Polskę na Eurowizji w 2017 roku. Oczywiście Bytom symboli ma więcej, ale te już są istotne i rozpoznawalne z punktu widzenia mieszkańca tego miasta, niż osoby "z zewnątrz".
Wszystkie drogi prowadzą do Częstochowy
Skoro jesteśmy przy ważnych symbolach, to zatrzymajmy się na chwilę w Częstochowie, która kojarzy się jednoznacznie z dwoma symbolami. Pierwszy, ten najbardziej oczywisty, to Jasna Góra i miano duchowego miasta Polski. No i Matka Boska Częstochowska. A ten drugi? To Gierkówka, która przechodzi przez Częstochowę. Oczywiście sama trasa jest o wiele dłuższa, ale słysząc "Gierkówka" Częstochowa przychodzi sama na myśl.
Duchowy symbol mają również Piekary Śląskie. Chodzi o tamtejszą bazylikę i pielgrzymki kobiet i mężczyzn, które odbywają się co roku. Ale symbolem tego miasta jest też Radio Piekary, dzięki któremu miasto jest rozpoznawalne, albo rozpoznawalne jest radio dzięki miastu. Tu trudno w sumie dociec. No i nie zapominajmy o Kopcu Wyzwolenia, który w metaforycznym sensie przerósł już miasto.
Miasto Zabrze może się pochwalić symbolami takimi jak Kopalnia Guido i Sztolnia Królowa Luiza. To symbole dawnej potęgi górniczej, które przyciągają tysiące turystów. Żywym symbolem stał się natomiast Lukas Podolski, z którym Zabrze jest mocno kojarzone i identyfikowane. A co za tym idzie - Górnik Zabrze, bo też temu zasłużonemu klubowi można odmówić wiele, ale na pewno nie tego, że jest swoistym symbolem tego miasta i jedną z niewielu rzeczy, która pozytywnie kojarzy się z tym miastem.
To oczywiste symbole miast w województwie śląskim. Ważniejsze niż herb? GALERIA
Symbole mocne, wyraziste i... pojedyncze
Skoro mieliśmy miasta, które są bogate w symbole, które kojarzą niemal wszyscy, to przyjrzyjmy się przykładom, które mają ich niewiele, ale są za to wyraziste. Gliwice na ten moment najmocniej - pod względem symboli - kojarzą się z radiostacją. Mowa oczywiście o skojarzeniach osób, które w Gliwicach nie bywają nigdy, albo od święta. Docenić na pewno można za to piękny rynek w tym mieście, który może i symbolem nie jest, ale wizytówką jest na pewno.
W niedużym Będzinie symbole są w sumie dwa, a przynajmniej są dwa miejsca, które są rozpoznawalne, bo właściwie ze sobą sąsiadują: to będzińska "nerka" czyli ogromne skrzyżowanie będące rondem i nierondem (kto jechał, ten wie) oraz tamtejszy zamek. Bielsko-Biała od zawsze słynęła z tamtejszego Studia Filmów Rysunkowych, czyli miejsca, gdzie narodzili się Reksio czy Bolek i Lolek. W ostatnich latach zyskuje status prawdziwej turystycznej perły i miano "Małego Wiednia". To coraz częściej cel turystów z całej Polski.
Skoro jesteśmy w Beskidach i na Podbeskidziu, to trzeba od razu wymienić kilka miast i ich najbardziej znane symbole. To:
- Wisła i Adam Małysz
- Cieszyn i rotunda św. Mikołaja, którą znamy z banknotu 20-złotowego,
- Żywiec i tamtejszy, znany wszystkim browar
- Ustroń, który jest jednym z dwóch śląskich uzdrowisk
W przypadku Cieszyna jest jednak pewna niesprawiedliwość, bowiem te miasto słynie też z produkcji Prince Polo, o czym wiele osób często zapomina. No i ma swoją Wenecję, która jest obowiązkowym punktem do zobaczenia przez turystów.
Symbole, symbolami, ale... Te miasta mają się czym pochwalić?
O symbolach spróbowaliśmy pogadać też z narzędziem, które w ostatnich latach służy do tego, aby zadowolić odpowiedzią każdego - chata GPT. I ten cyfrowy jegomość wskazał też kilka innych miast z symbolami, które nie zawsze są oczywiste, ale warto o nich wspomnieć. Dlaczego? Bo nawet jeśli ich nie kojarzycie, to zawsze jest to impuls do tego, aby lepiej zapoznać się z danym miastem. Jego propozycje to:
- Ruda Śląska: Familoki - Symbol wspólnoty, solidarności i charakterystycznego śląskiego budownictwa.
- Mysłowice: Trójkąt Trzech Cesarzy - Symbol historycznych podziałów i styku różnych kultur.
- Tychy: Browar Tyski - Symbol tradycji piwowarskich i przemysłowej historii miasta. Dodamy od siebie, że same nazewnictwo osiedli jest swoistym symbolem Tychów. No i nie zapominajmy o Bramie Słońca.
- Żywiec: Browar Żywiec - Symbol tradycji piwowarskich, regionalnej tożsamości i historii.
- Dąbrowa Górnicza: Pałac Kultury Zagłębia - Symbol aspiracji kulturalnych i artystycznego życia Zagłębia.
- Jaworzno: Elektrownia Jaworzno - Symbol energetyki i przemysłowej siły regionu, ale też wyzwań związanych z transformacją energetyczną. A w ostatnich latach słynny Park Gródek.
- Siemianowice Śląskie: Park Tradycji - Symbol zachowania lokalnej historii, kultury i dziedzictwa. Warto też dodać słynne rondo z kulami i... wieżę telewizyjną na Bytkowie.
- Świętochłowice: Wieże KWK Polska - Symbol przemysłowej historii i górniczego dziedzictwa.
