Górnicza pobudka na Nikiszowcu i życzenia prezydenta. Czy to ostatnia taka Barbórka?

Tradycyjne marsze orkiestr dętych, uroczyste msze i huczne biesiady – tak co roku wygląda Barbórka, czyli święto wszystkich górników. Chociaż tradycje są wciąż żywe, a z ust polityków płyną ciepłe słowa, nad branżą zbierają się czarne chmury. Rekordowe straty, zwały niesprzedanego surowca i niepewność jutra to dziś codzienność polskiego górnictwa.

Tradycyjna pobudka na Nikiszowcu. "Będziemy obchodzić, choćby nie było już górników"

Jak co roku, 4 grudnia o poranku, mieszkańców katowickiego Nikiszowca obudziły dźwięki Orkiestry Dętej „Wieczorek”. Przemarsz ulicami zabytkowej dzielnicy to tradycja, bez której mieszkańcy nie wyobrażają sobie Barbórki, nawet w obliczu likwidacji kolejnych kopalń. Jak mówi jedna z mieszkanek, przywiązanie do historii jest silniejsze niż wszystko inne.

Choćby zniknęła ostatnia kopalnia, choćby nie było już górników, to Barbórkę będziemy obchodzić właśnie w taki sposób. To nasza historia i tradycja rodzinna. Bo u mnie wszyscy pracowali na kopalni - mówi mieszkanka Nikiszowca.

Tradycje barbórkowe, które obejmują m.in. uroczyste mundury i czako z pióropuszem, są tak ważnym elementem kultury, że zostały wpisane na Krajową Listę Niematerialnego Dziedzictwa Kulturowego i czekają także na zatwierdzenie na światowej liście UNESCO.

Zobacz zdjęcia z górniczej pobudki na Nikiszowcu 4 grudnia 2025 roku

Prezydent dziękuje górnikom. "Polska potrzebuje własnych zasobów"

Z okazji Barbórki życzenia górnikom złożył prezydent Karol Nawrocki. W specjalnym nagraniu podziękował im za ciężką pracę i wierność tradycji. Podkreślił, że to właśnie oni zapewniają bezpieczeństwo energetyczne milionom rodaków.

Widzę rodziny, które żyją rytmem szycht i w tym rytmie budują siłę naszego państwa. Zabezpieczacie ciepło w polskich domach, energię dla fabryk, a całej gospodarce stabilny fundament. To jest prawdziwa wartość górniczego zawodu - zaznaczył prezydent Karol Nawrocki.

Prezydent zapewnił o swoim wsparciu dla polskiego górnictwa i podkreślił, że droga do energetyki jądrowej nie oznacza rezygnacji z węgla. Jak dodał, transformacja energetyczna musi odbywać się z poszanowaniem dla społeczności górniczych. W swoim wystąpieniu przypomniał również o górnikach, którzy zginęli w kopalniach, oraz o tych, którzy w grudniu 1981 roku w kopalni „Wujek” stanęli w obronie wolności.

Górnictwo w krytycznej sytuacji. Miliardowe straty i zwały niesprzedanego węgla

Niestety, uroczysta atmosfera Barbórki nie jest w stanie przykryć dramatycznej sytuacji finansowej branży. Po krótkim okresie prosperity, spowodowanym kryzysem energetycznym po wybuchu wojny w Ukrainie, sytuacja pogarsza się z roku na rok. Obecnie jest krytycznie trudna. Niewielki popyt i niskie ceny sprawiają, że na zwałach zalega blisko 5,2 mln ton niesprzedanego węgla.

Dane finansowe są alarmujące. Po trzech kwartałach tego roku polskie górnictwo węgla kamiennego zanotowało 6,176 mld zł straty netto. Przychody ze sprzedaży węgla spadły, a koszty rosną, co powoduje gigantyczną lukę finansową, zasypywaną dotąd z publicznych pieniędzy.

Nowa ustawa ostatnią deską ratunku? Od niej zależy przyszłość tysięcy pracowników

Nadzieją dla branży ma być nowelizacja tzw. ustawy górniczej, która wdraża postanowienia umowy społecznej z 2021 roku. Przewiduje ona m.in. świadczenia osłonowe dla odchodzących z pracy górników, w tym urlopy górnicze. Szacuje się, że z tej formy wsparcia w PGG, PKW i Węglokoksie Kraj skorzysta ponad 3,7 tys. osób.

Los ustawy jest kluczowy dla przyszłości największych spółek. Jeśli nowelizacja nie wejdzie w życie 1 stycznia 2026 roku, Polska Grupa Górnicza (PGG) stanie w obliczu upadłości, ponieważ 20 stycznia przypada termin spłaty 2,5 mld zł zobowiązań wobec ZUS i PFR.

W równie trudnej sytuacji jest Jastrzębska Spółka Węglowa (JSW), największy producent węgla koksowego w Europie. Spadające ceny surowca doprowadziły do narastających strat i ryzyka utraty płynności. Zarząd rozpoczął proces restrukturyzacji i ograniczył wypłatę nagród barbórkowych do 30 proc. należnych świadczeń. Sytuacja jest tak poważna, że również JSW została włączona do grona beneficjentów nowej ustawy.