Śląskie tradycje

Tradycja Ziela w Ślęzanach to najpiękniejszy zwyczaj województwa śląskiego 2024. Jest obchodzony co roku

2024-10-22 14:32

Na początku października ogłoszono listę laureatów konkursu „Piękna wieś województwa śląskiego” w roku 2024. Poza najpiękniejszą wsią kapitułą konkursu wybrała również najlepszego sołtysa, lokalnych twórców czy najlepsze przedsięwzięcie popularyzujące tradycje, obrzędy i zwyczaje. W tej ostatniej kategorii wygrała mała wieś znajdująca się w gminie Lelów.

Najpiękniejszy zwyczaj w Śląskiem odbywa się w gminie Lelów

Urząd Marszałkowski opublikował wyniki konkursu „Piękna wieś województwa śląskiego” w roku 2024. Co roku konkurs przyciąga wiele zgłoszeń, ale to nie dziwi - w Śląskiem jest wiele przepięknych wsi, które mają się czym pochwalić. W tegorocznej edycji wygrała wieś Wieprz znajdująca się w gminie Radziechowy w powiecie żywieckim. Wieś ta uchodzi za prawdziwą perłę wśród górskich wsi w regionie. Znajduje się w otoczeniu majestatycznych Beskidów i ogromnych lasów, które przyciągają zarówno miłośników natury, jak i turystów spragnionych ciszy i spokoju.

W konkursie Urzędu Marszałkowskiego wybierani są też zwycięzcy w kliku innych kategoriach. Komisja konkursowa wybierała także:

  • najlepszego lokalnego twórcę,
  • najlepsze przedsięwzięcie odnowy wsi,
  • najlepsze przedsięwzięcie popularyzujące tradycje, obrzędy i zwyczaje,
  • najlepszego sołtysa.

Najlepszym lokalnym twórcą wybrano Antoniego Toborewicza z gminy Żarnowiec. W przypadku najlepszego przedsięwzięcia odnowy wsi wybrano budowę remizo-świetlicy w Łutowcu, w gminie Niegowa w powiecie myszkowskim. Najlepszym sołtysem została Monika Owczarek z sołectwa Wąsocz, w gminie Kopiska w powiecie częstochowskim. 

Ostatnia kategoria dotycząca przedsięwzięcia popularyzującego tradycje, obrzędy i zwyczaje wygrała wieś Ślęzany w gminie Lelów. Przy czym nie wygrała sama wieś, a tajemniczy zwyczaj, który jest odprawiany tam od wielu lat. 

Tradycja Ziela w Ślęzanach - to jedyny taki obrządek w Polsce

Pierwsze miejsce w tej nietypowej kategorii zajął zwyczaj "Tradycji Ziela". Obrządek, tudzież tradycja, która jest obchodzona tylko i wyłącznie w tej niewielkiej wsi w Polsce. Zwyczaj jest kultywowany co roku, 14 sierpnia, w przeddzień "Święta Matki Bożej Zielnej". Polega on na tym, że w wyznaczonym miejscu stawia się kilkudziesięciometrowy słup świerkowy, na który nakłada się specjalną konstrukcję drewnianą z płodami rolnymi, czyli tak zwanym zielem. 

Tradycja ta została zapoczątkowana w czasie potopu szwedzkiego, kiedy doszło do potyczki wojsk króla Jana Kazimierza z oddziałem szwedzkim w okolicach wsi Mełchów pod Lelowem. a pomoc swojemu królowi ruszyli chłopi ze Ślęzan i zmienili przebieg tej walki. Niestety, zwycięstwo zostało okupione wieloma ofiarami. Aby uczcić ich pamięć, w środku wsi postawiono wysoki słup, na którym zostały wyryte nazwiska poległych. 

Z racji tego, że zdarzenie miało miejsce blisko święta Matki Bożej Zielnej, które przypada 15 sierpnia, dzień wcześniej odbywa się stawianie słupa zielnego. 

Co znajduje się na słupie w Ślęzanach?

Słup cały czas staje w centralnej części wsi Ślęzany, jednak nie w tym samym miejscu, co pierwszy - historyczny słup z nazwiskami poległych. Wynika to z prostej przyczyny, nikt tak naprawdę nie wie, w którym miejscu go postawiono kilkaset lat temu. Tradycyjny słup stawiany jest co roku siłą rąk i z pomocą podnośnika. Najsilniejsi mężczyźni trzymając za liny podnoszą słup w górę. Podstawa umieszczana jest w głębokim dole, który potem zostaje zasypany ziemią i kamieniami. Dodatkowo linami słup jest mocowany do ziemi. 

Szczyt słupa ozdabia ziele przypominające koronę dożynkową, na którą składają się kwiaty, zioła, kłosy zboża, warzywa i owoce. Na szczycie umieszczane są też flagi narodowe oraz kościelne. Dzień później, w święto Matki Boskiej Zielnej, w kościele w Staromieściu odbywa się odpust parafialny. Wierni do kościoła przynoszą do poświęcenia bukiety zielne tzw. ziele, wykonane z kłosów zbóż, ziół, warzyw, owoców i orzechów. Potem zanoszone są do domu, gdzie wierni trzymają je najczęściej do przyszłego roku. 

Samo ziele w Ślęzanach nie stoi zbyt długo, bo do 8 września, kiedy rolnicy obchodzą święto Matki Boskiej Siewnej, czyli dożynki. 

QUIZ Zrobisz zakupy w sklepach w Śląskiem mówiąc po Śląsku? Sprawdź się. Ślązacy to docenią
Pytanie 1 z 13
Na rozgrzewkę coś prostego. Co to jest krepel?
B.R.O. krytycznie o młodym rapie: NUDA! GOŚĆ RADIA ESKA
Do studia Radia ESKA wpadł B.R.O., który właśnie wydał nowy singiel pod tytułem „Łatwopalny”. Opowiedział o przeszkodach, jakie napotkał, chcąc wydać ten utwór. Zdradził też co nieco na temat swoich muzycznych planów. Wrócił również wspomnieniami do swoich ulubionych płyt oraz do hitu „Jeszcze będzie pięknie”, który stał się jednym z jego najważniejszych muzycznych dokonań. B.R.O. był piłkarzem, w rozmowie padł też temat wspólnego mianownika dla sportu i muzyki. Artysta odpowiedział także na pytanie dlaczego przerzucił się z rapowania na śpiewanie i dość mocno skrytykował obecną rapową scenę.
Gość Radia ESKA