Oto polski biegun zimna
W Polsce od lat tradycyjnie za biegun zimna uchodziły okolice Suwałk i Olecka (woj. podlaskie), gdzie zimą notowano najniższe średnie temperatury. Obecnie jednak za miejsce z najniższymi średnimi temperaturami zimowymi i rocznymi uznaje się Halę Izerską, gdzie działa stacja meteorologiczna Nadleśnictwa Świeradów, uruchomiona w 1995 roku.
Z kolei rekord najniższej zmierzonej temperatury w Polsce należy do Litworowego Kotła w Tatrach — 17 lutego 2025 roku w tym lodowcowym kotle zanotowano −41,1 °C. Szczególna rzeźba terenu Litworowego Kotła sprzyja powstawaniu tzw. „mrozowiska”, czyli obszaru, w którym ciężkie, zimne powietrze gromadzi się i trudno odpływa.
Dotychczasowy rekord należał do Żywca i pochodził z 1929 roku. Wynosił on -40,6 °C.
Jak powstaje mroźna oaza na Śląsku?
Również Śląsk ma swój biegun zimna. Zjawisko najniższych temperatur występuje głównie tam podczas pogody bezwietrznej i przy minimalnym zachmurzeniu. Najczęściej obserwowane jest na terenie lotniska w Pyrzowicach. Jak tłumaczy Damian Dąbrowski na portalu pogodadlaslaska.pl, w takich warunkach chłodniejsze i cięższe powietrze opada w miejscach oddalonych od gęstej zabudowy i miejskich wysp ciepła.
- Różnice w temperaturze minimalnej występują przede wszystkim w czasie pogody bezwietrznej i przy niewielkim zachmurzeniu, wówczas w okolicach lotniska, z dala od gęstej zabudowy i miejskiej wyspy ciepła, osiada chłodniejsze (cięższe) powietrze. Taką sytuację można obserwować również latem, ale wtedy nie ma mowy oczywiście o przymrozkach - wyjaśniał w marcu 2023 roku Damian Dąbrowski, geograf i meteorolog ze Świętochłowic.
To naturalny proces, który powoduje, że teren lotniska staje się prawdziwym „mrozowiskiem” — miejscem wyjątkowo atrakcyjnym dla fanów zimnych temperatur.
Eldorado dla miłośników chłodu
Warto jednak zaznaczyć, że nie zawsze jest tam ekstremalnie zimno. Przy umiarkowanym i silniejszym wietrze lokalne spadki temperatury praktycznie nie występują. Jak tłumaczy Damian Dąbrowski, wiatr miesza powietrze, wyrównując temperaturę i niwelując efekt nagromadzenia zimnego powietrza w dolinach i na otwartych przestrzeniach.
Według danych z portalu pogodadlaslaska.pl, w zimowych miesiącach w tym rejonie notowano kilkakrotnie najniższe temperatury w województwie, np.:
- -3°C pod koniec marca 2021 roku, gdy w Krakowie zanotowano +2°C (różnica 5 stopni)
- -9°C w pierwszej połowie marca 2022 roku, a w sąsiednim województwie – w Opolu zanotowano -3°C (różnica 6 stopni)
Były też dni, w których temperatura zanotowana na terenie lotniska znacznie różniła się od pobliskich miast. Przykład - w marcu 2023 roku w Pyrzowicach temperatura minimalna spadła do −3 °C, podczas gdy na pobliskich terenach — np. w Opolu — notowano +6 °C, co daje różnicę aż 9 stopni Celsjusza.
Rozbudowa lotniska w Pyrzowicach trwa. ZDJĘCIA:
