Czym są hałdy?
Hałdy to sztuczne wzniesienia powstałe głównie z odpadów przemysłowych i pogórniczych, takich jak skały urobkowe, żużel czy popiół. Tworzone były przede wszystkim w regionach o dużym zagęszczeniu kopalni i zakładów przemysłowych, gdzie składowanie wydobytego materiału było niezbędne.
Najwięcej hałd znajduje się w województwie śląskim, które przez wieki było sercem polskiego górnictwa węglowego. Znane są też wysokie hałdy w Zagłębiu Dąbrowskim czy w okolicach Rybnika – na przykład słynna Hałda Szarlota w Rydułtowach, która sięga ponad 400 m n.p.m. i stanowi jedno z najwyższych sztucznych wzniesień w Polsce.
Hałdy pełniły niegdyś funkcję techniczną, ale dziś wiele z nich poddawanych jest rekultywacji i staje się miejscami spacerów, obserwacji przyrody oraz punktami widokowymi.
Historia i charakter najniższej hałdy w Śląskiem
Jednym z takich wyjątkowych miejsc jest hałda Sośnica (Makoszowy), położona w pobliżu węzła autostradowego A1 i A4, na granicy dawnych kopalni Sośnica i Makoszowy. To zwałowisko odpadów pogórniczych powstawało przez wiele lat i choć hałdy w regionie bywają naprawdę wysokie, to w tym przypadku wzniesienie osiąga zaledwie 244 m n.p.m i 92 metry wysokości względnej – co czyni je najniższym w województwie śląskim.
Hałda jest dobrze widoczna z autostrady – codziennie mijają ją tysiące kierowców – i stanowi nie tylko ciekawostkę geograficzną, ale też miejsce rekreacji dla mieszkańców.
Hałda Sośnica-Makoszowy stała się popularnym punktem spacerowym, rowerowym i fotograficznym. Z jej wierzchołka rozciągają się widoki nie tylko na autostradowy węzeł, ale również na odległe pasma górskie – od Sudetów, przez Beskidy, aż po Tatry. Dawniej teren ten zajmowały pola i łąki, po których prowadziła droga łącząca Makoszowy z Sośnicą. Dziś wzniesienie pełni funkcję rekreacyjną i przyrodniczą, przyciągając zarówno mieszkańców okolic, jak i turystów zainteresowanych industrialnym dziedzictwem regionu.
Zobaczcie hałdę Sośnica na zdjęciach w galerii poniżej.
Inne niskie hałdy Śląska. Wpisały się w jego krajobraz
Choć większość hałd w regionie jest znacznie wyższa, istnieje kilka innych niskich wzniesień, które również przyciągają uwagę. Wśród nich są:
- Hałdy w Czerwionce-Leszczynach – 325 m n.p.m.,
- Hałda Murckowska – 330 m n.p.m.,
- Hałda w Kostuchnie – 339 m n.p.m.
Interesującym przypadkiem jest też Hałda Skalny w Łaziskach Górnych, która pod względem wysokości względnej - mierzonej od podstawy do wierzchołka (92 m) dorównuje Hałdzie Sośnica. Różni się jednak wysokością bezwzględną – wznosi się na 389 m n.p.m. – co pokazuje, że nie tylko liczby bezwzględne decydują o charakterze tych terenów.
