Żeby zobaczyć Egipt, wybierz się do Londynu albo... Raciborza
Żeby zobaczyć najważniejsze relikty Starożytnego Egiptu, wcale nie trzeba jechać do Egiptu. O tym dziś wie każdy, kto choć trochę interesuje się historią dawnych cywilizacji. Oczywistą destynacją w tej kwestii jest Londyn i tamtejsze Muzeum Brytyjskie, w którym znajdują się setki, jeśli nie tysiące eksponatów pochodzących z Egiptu. Do Anglii trafiły na początku XIX wieku. Przekazały je wojska brytyjskie, które po przegranej przez Napoleona bitwie nad Nilem w 1798 roku, skonfiskowały egipskie zabytki i przekazały je właśnie do Muzeum Brytyjskiego. Dlatego też sami Londyńczycy mówią, że aby zobaczyć Egipt, nie muszą tam jechać, bo wystarczy że wybiorą się do muzeum.
Nie każdego jednak stać na to, aby z marszu wybrać się do Anglii na zwiedzanie muzeum, choć przy sprzyjających okolicznościach można sobie ogarnąć całkiem tanio city break w Londynie płacąc grosze za loty z lotniska w Pyrzowicach. Jeszcze tańszą opcją będzie wybranie się do Raciborza, gdzie w sercu miasta znajduje się muzeum, a jego główną atrakcją jest egipska, autentyczna mumia sprzed blisko 2800 lat. To jedyna oryginalna mumia w województwie śląskim. Jak się tam znalazła?
Egipska mumia miała być prezentem ślubnym
Warto dodać, że raciborska mumia jest jedną z nielicznych egipskich mumii w Polsce – pozostałe można zobaczyć m.in. w Warszawie, Krakowie i Wrocławiu. Ekspozycja z Dżed-Amonet-ius-anch stanowi jedną z głównych atrakcji muzeum.
Raciborska mumia pochodzi z 800 roku przed naszą erą. Znaczy się... egipska, ale znajdująca się w Raciborzu. Droga do raciborskiego muzeum była dość długa, bowiem jej pierwszym nabywcą był baron Anzelm von Rothschild, podróżujący w połowie XIX wieku po Egipcie, a który posiadał swoje majątki w okolicach Raciborza. Baron na fali ówczesnej "mumiomanii" zakupił jedną z najlepiej zachowanych mumii w tamtym okresie, która spędziła w sarkofagu blisko 2600 lat. Mumia została przez niego kupiona w prezencie ślubnym dla swojej przyszłej małżonki. Ta jednak mumii nie przyjęła, więc eksponat trafił do Królewskiego Gimnazjum Ewangelickiego w Raciborzu. Warto zaznaczyć, że przed przekazaniem mumia została rozbandażowana w jego pałacu w Szylerzowicach. W 1909 roku trafiła do Muzeum Górnośląskiego w Gliwicach. Do Raciborza wróciła w 1934 roku, kiedy w mieście powstało muzeum. Co ciekawe, mumia była też na "gościnnych występach" w muzeum Berlinie, gdzie została wypożyczona w 1937 roku. Do Raciborza wróciła w 1982 roku, w międzyczasie trafiając na 11 lat do muzeum w Warszawie. Obecnie stanowi największą atrakcję raciborskiego muzeum.
Kim jest egipska mumia w Raciborzu? Dzieje Dżed-Amonet-ius-anch
Znajdująca się w Raciborzu mumia należała do Dżed-Amonet-ius-anch. Kobiet pochodziła z bogatej rodziny. Urodziła się około 800 r. p.n.e., najprawdopodobniej w Memfis. Z historycznych przekazów wiadomo, że jej ojciec, Anch-Chonsu, sprawował bliżej nieokreśloną funkcję w Tebach. Imię nadano jej jeszcze przed narodzinami. Jak można przeczytać m.in. na stronie muzeum w Raciborzu, rodzice zwrócili się do wyroczni bogini Amonet, która przepowiedziała: „ona będzie żyć”. Stąd pochodzi jej imię, oznaczające dosłownie „mówi Amonet, ona będzie żyć”.
O życiu Dżed-Amonet-ius-anch wiadomo tylko tyle, że po ślubie otrzymała tytuł "pani majątku" i że zmarła w wieku około 19-20 lat w wyniku komplikacji porodowych. Ustalono, że mogła mieć co najmniej dwójkę dzieci.
Z racji pochodzenia, Dżed-Amonet-ius-anch, mogła zostać zmumifikowana. Proces była długotrwały. Trwał 70 dni. Jej mumię umieszczono w bogato zdobionym kartonażu z płótna i gipsu. Głowę wymodelowano, otoczono peruką i wiankiem, a całą powierzchnię pokryto symboliką religijną. Centralnym elementem był bóg Amon-Re w postaci baraniogłowego ptaka, otoczony postaciami Ozyrysa, synów Horusa oraz innych bóstw, takich jak Izyda, Neftyda, Horus czy Anubis. Ich wizerunki miały strzec zmarłej w zaświatach.
Kartonaż z mumią umieszczono w dwóch drewnianych sarkofagach, których zdobienia były skromniejsze. Obydwa posiadały wymodelowaną głowę, perukę, naszyjnik i pas inskrypcji z formułą ofiarną. Wewnętrzny sarkofag był dodatkowo ozdobiony pektorałem i wizerunkiem bogini Nut na dnie, natomiast zewnętrzny pozbawiono malowideł.
Po uroczystej procesji ciało złożono w grobowcu wraz z przedmiotami codziennego użytku i czterema urnami kanopskimi. W połowie XIX wieku, po ponad 2600 latach, sarkofag z mumią Dżed-Amonet-ius-anch został wydobyty z grobowca i trafił na sprzedaż. Jej właścicielem został wspomniany Anzelm von Rothschild.
Najcenniejszy eksponat w Śląskiem?
Od 1983 roku mumia Dżed-Amonet-ius-anch jest częścią stałej wystawy w raciborskim muzeum, zatytułowanej "W domu Ozyrysa". Ekspozycję stworzył Marek Rapnicki – animator kultury i działacz samorządowy. Mumia znajduje się w specjalnie wydzielonym pomieszczeniu, stylizowanym na egipską komorę grobową. Owinięta jest oryginalnymi bandażami do wysokości ramion i przechowywana w szklanej gablocie, wyposażonej w pojemniki z żelem krzemionkowym, które chronią przed wilgocią. - Ten zestaw to nasza perełka. Generalnie Muzeum w Raciborzu bardzo kojarzy się z mumią. Przyjeżdża się tutaj, żeby ją zobaczyć - mówi w rozmowie z Eską Marcin Rezner archeolog z Muzeum w Raciborzu.
Muzeum cały czas dba o to, aby mumia była zachowana w jak najlepszym stanie. To nie dziwi, bowiem w 1983 roku trzeba było ją oddać do Akademii Rolniczej w Krakowie, gdzie dokonano zabiegu zniszczenia żyjącej na niej mikroflory. Ten sam zabieg wykonano również 1995 roku, ale już na miejscu, w raciborskim muzeum.
Choć mumia Dżed-Amonet-ius-anch oraz wszystkie sarkofagi stanowią najważniejszy eksponat raciborskiego muzeum, to nie przeszkadza to w żaden sposób odkrywać kolejnych ciekawostek historycznych z nią związanych.
- Teraz jak konserwowano sarkofag zewnętrzny, to odkryto inskrypcje, nieczytelne już ze starości. Zostały oczyszczone i odczytane. To jedno z ciekawszych odkryć ostatnimi czasy - podkreśla Marcin Rezner.
Mumia w muzeum to Raciborska duma. Kiedy można ją zobaczyć?
Mumię można zobaczyć w specjalnej sali, która została zaaranżowana na egipską komorę grobową. Sama wystawa nie skupia się tylko na głównej "bohaterce"", ale pokazuje zwiedzającym najważniejsze, końcowe etapy mumifikacji, obejmujących bandażowanie ciała oraz jego umieszczanie w kartonażu i sarkofagach.
- Aktualnie jest to wciąż ta sama aranżacja z lat 80. Niedawno to poprawiliśmy, jest teraz więcej kolorów, są zdjęcia z badań i analiz. Wiem, że istnieją plany wzbogacenia wystawy o elementy multimedialne, ale niestety wiąże się to z dużymi nakładami finansowymi, więc nie wiadomo, kiedy mogą zostać wcielone w życie - mówi Marcin Rezner.
Ekspozycję z mumią Dżed-Amonet-ius-anch można zwiedzać w budynku Muzeum w Raciborzu przy ul. Gimnazjalnej 1. Można je zwiedzać w następujących dniach:
- wtorek - piątek 8:00 - 16:00
- sobota - 10:00 - 18:00
- niedziela - 11:00 -15:00
Bilet normalny kosztuje 15 zł, ulgowy 10 zł. Rodzinny - dwie osoby dorosłe plus minimum dwoje dzieci - 30 zł. W niedzielę muzeum można zwiedzać bezpłatnie.
