Sejm zdecyduje o przyszłości tysięcy górników. Na szali wielkie wyprawki i przyszłość JSW

W Sejmie trwają prace nad kluczowymi zmianami dla polskiego górnictwa. W piątek, po pierwszym czytaniu, rządowy projekt nowelizacji ustawy o funkcjonowaniu górnictwa węgla kamiennego został skierowany do dalszych prac w Komisji do spraw Energii, Klimatu i Aktywów Państwowych. Jak podkreślał wiceminister energii Konrad Wojnarowski, nowe regulacje są wyczekiwane przez całe środowisko.

Ustawa umożliwi samodzielną likwidację kopalń przez spółki górnicze, ułatwi zagospodarowanie pokopalnianych terenów, docelowo ograniczy dopłaty do funkcjonowania kopalń oraz wprowadzi pakiet świadczeń osłonowych dla pracowników. To odpowiedź na wyzwania transformacji energetycznej i realne wsparcie dla tysięcy górników. Rządowi zależy, by proces zmian przebiegał w sposób odpowiedzialny, z poszanowaniem lokalnych społeczności - mówił Wojnarowski.

Co zakłada nowelizacja ustawy górniczej? Oto kluczowe zmiany

Głównym celem nowelizacji jest realizacja postanowień umowy społecznej dla górnictwa z 2021 roku. Projekt wprowadza szereg rozwiązań, które mają złagodzić skutki transformacji energetycznej i zapewnić pracownikom sektora bezpieczeństwo. Najważniejsze z nich to:

• Pakiet świadczeń osłonowych: Pracownicy będą mogli skorzystać z takich instrumentów jak urlopy górnicze i urlopy dla pracowników zakładów przeróbki oraz jednorazowe odprawy pieniężne w wysokości 170 tys. zł nawet po 3 latach pracy. 
• Rozszerzenie programu: Osłonami zostaną objęci nie tylko pracownicy Polskiej Grupy Górniczej, Południowego Koncernu Węglowego i Węglokoksu Kraj, ale także Jastrzębskiej Spółki Węglowej i w przyszłości kopalni Bogdanka.
• Likwidacja kopalń: Spółki górnicze zyskają możliwość samodzielnej likwidacji zakładów przy wsparciu finansowym państwa.
• Zagospodarowanie terenów: Nowe przepisy ułatwią przekazywanie pokopalnianych terenów w formie darowizny na cele inwestycyjne, budowę infrastruktury czy projekty rewitalizacyjne.

Jak zaznaczył wiceminister Wojnarowski, celem jest "kontrolowany, stopniowy i społecznie akceptowalny proces wygaszania kopalń węgla energetycznego przy jednoczesnym zabezpieczeniu interesów pracowników i stabilności spółek górniczych".

Przyspieszona likwidacja i kryzys? Opozycja ma poważne obawy

Choć rząd przekonuje, że projekt jest krokiem w dobrą stronę, opozycja ma poważne wątpliwości. Poseł PiS Krzysztof Tchórzewski stwierdził, że ustawa jest sygnałem przyspieszenia transformacji, co może mieć fatalne skutki dla gospodarki.

To przyspieszenie w Polsce jest za duże, wywoła poważny kryzys gospodarczy, gdyż znaczną część energii Polska będzie musiała importować, bez jakiegokolwiek zapewnienia ciągłości zasilania. (…) Te przepisy zakładają szybszą likwidację, niż miała miejsce w Hiszpanii. A więc szykujmy się na poważny kryzys gospodarczy, a szczególnie energetyczny - przestrzegł poseł PiS.

Wtórował mu Witold Tumanowicz z Konfederacji, który zakwestionował społeczną akceptowalność procesu. Jego zdaniem listopadowe demonstracje w Katowicach były sygnałem, że region czuje się oszukany.

To był sygnał, że polityka prowadzona zza biurka zderzyła się z rzeczywistością regionu, który czuje się oszukany i pozostawiony sam sobie - ocenił.

Koalicja rządząca odpierała te zarzuty. Poseł KO Krzysztof Gadowski apelował o pokorę i wrażliwość, a przedstawiciele Trzeciej Drogi i Lewicy podkreślali, że projekt jest próbą mądrego i łagodnego przeprowadzenia transformacji.

Znamy szacunki i liczbę górników objętych programem

Zgodnie z Oceną Skutków Regulacji, koszt likwidacji kopalń węgla kamiennego w ciągu najbliższych 10 lat wyniesie 11,275 mld złotych. Szacuje się, że z programów osłonowych skorzystają tysiące pracowników.

• W PGG, PKW i Węglokoksie Kraj (łącznie 44 tys. pracowników) z urlopu górniczego ma skorzystać 3,5 tys. osób, a z urlopu dla pracowników przeróbki 240 osób.
• W JSW (zatrudnienie ponad 32 tys. osób) z urlopu górniczego skorzysta 3 tys. osób, a z urlopu dla pracowników przeróbki 103 osoby.

Wiceminister Wojnarowski, odpowiadając na pytania posłów, podkreślił, że projekt nie zakłada likwidacji JSW, a jedynie optymalizację kosztów, oraz że został wypracowany wspólnie ze stroną społeczną.