Od najwyższych szczytów Polski po niskie wzniesienia Śląska
Najwyższym szczytem Polski są Rysy w Tatrach, które wznoszą się na 2 503 m n.p.m. W porównaniu z nimi śląskie wzniesienia są wręcz niewielkie, a lokalne góry mierzą często zaledwie kilkaset metrów nad poziom morza.
Jednak poza Tatrami Polska kryje wiele innych wyjątkowych miejsc, a w Beskidach znajduje się szczyt, który – mimo mniejszej wysokości – odgrywa szczególną rolę dla województwa śląskiego.
Góra Pięciu Kopców, położona na północnym grzbiecie Pilska, osiąga 1543 m n.p.m. i stanowi niższy, lecz oficjalnie graniczny wierzchołek masywu. Jest niezwykle ciekawym miejscem pod względem geograficznym. To właśnie jej grzbietem biegnie granica polsko-słowacka oraz Wielki Europejski Dział Wodny, oddzielający zlewnie Morza Bałtyckiego i Morza Czarnego. Co znamienne – główny wododział nie przebiega przez wyższe Pilsko (1557 m), lecz właśnie przez tę niżej położoną platformę terenową.
Historia i charakter hałdy, czyli najniższego wzniesienia w Śląskiem
Najniższym wzniesieniem w województwie śląskim jest Hałda Sośnica (Makoszowy), w pobliżu węzła autostradowego A1 i A4, na granicy dawnych kopalni Sośnica i Makoszowy. To zwałowisko odpadów pogórniczych, które powstawało przez wiele lat. Hałdy w województwie śląskim bywają naprawdę wysokie – słynna hałda Szarlota w Rydułtowach sięga nawet ponad 400 m n.p.m. – ale ta konkretna hałda mierzy 244 m n.p.m. i jest doskonale widoczna z autostrady.
Takie wzniesienia powstają z odpadów przemysłowych, żużlu i popiołu. W przeszłości zdarzało się, że dymiły przez długi czas z powodu samozapłonów. Dziś wiele hałd w regionie jest rekultywowanych, porośniętych drzewami i staje się miejscem spacerów czy obserwacji przyrody.
Hałda jest siedliskiem wielu gatunków dzikich zwierząt – żyją tu sarny, dziki i zające. Dawniej w tym miejscu znajdowały się pola i łąki, przez które prowadziła droga łącząca dawną osadę Makoszowy z Sośnicą. Obecnie wzniesienie stało się miejscem rekreacyjnym i fotograficznym. Amatorzy rowerów, fotografowie i biegacze chętnie odwiedzają to miejsce, które oferuje widoki nie tylko na autostradowy węzeł, ale także na odległe pasma górskie – od Sudetów, przez Beskidy, aż po Tatry.
Zobaczcie Hałdę Sośnica na zdjęciach autorstwa Roberta Neumanna:
Inne niskie szczyty w województwie śląskim
Oprócz omawianego wzniesienia w regionie jest kilka innych niskich „gór” i hałd, które również stanowią ciekawy element krajobrazu:
- Góra Śródulska w Sosnowcu – 319 m n.p.m.
- Hałdy w Czerwionce-Leszczynach - wysokość 325 m n.p.m.
- Hałda Murckowska – 330 m n.p.m.
- Hałda w Kostuchnie – 339 m n.p.m.
- Kopiec Wyzwolenia w Piekarach - 356 m n.p.m.
Choć nie dorównują wysokości Rysów czy innych gór w Polsce, są charakterystycznym elementem Śląska i pełnią funkcje zarówno rekreacyjne, jak i przyrodnicze.
