Najnowsze dane dotyczące Kościoła w Polsce, opublikowane w grudniu 2025 roku, pokazują pogłębiające się procesy sekularyzacyjne. Rocznik Annuarium Statisticum Ecclesiae in Polonia opracowany przez Instytut Statystyki Kościoła katolickiego jest najlepszym dowodem. Choć trend spadkowy jest widoczny w całym kraju, to właśnie w województwie śląskim kontrasty są najbardziej uderzające. Na tle stosunkowo religijnej diecezji bielsko-żywieckiej, diecezja sosnowiecka to obszar, w którym kryzys Kościoła jest najbardziej zaawansowany.
Diecezja sosnowiecka na szarym końcu. Najnowsze dane
Wskaźniki praktyk religijnych dla diecezji sosnowieckiej należą do najniższych w Polsce. Jak wynika z najnowszych danych, wskaźnik dominicantes (osoby uczestniczące w niedzielnej Mszy św.) wynosi tu zaledwie 18,4%. Jeszcze gorzej wygląda sytuacja, jeśli chodzi o communicantes (osoby przyjmujące Komunię św.) – ten wskaźnik to zaledwie 8,65% (najgorzej w Polsce).
Są to jedne z najniższych wartości w skali całego kraju, które stawiają diecezję sosnowiecką w ogonie rankingów. W porównaniu ze średnią krajową, wynoszącą odpowiednio 29,6% (dominicantes) i 14,6% (communicantes), widać wyraźną przepaść. Oznacza to, że regularnie w życiu Kościoła uczestniczy tam mniej niż co piąty wierny. Podobnie było także rok wcześniej.
Głębszy kryzys niż u sąsiadów. Jak Sosnowiec wypada na tle regionu?
Dramatyzm sytuacji w diecezji sosnowieckiej staje się jeszcze bardziej widoczny, gdy porównamy ją z sąsiednimi diecezjami województwa śląskiego. Różnice są uderzające i pokazują, że problemy diecezji sosnowieckiej są znacznie głębsze niż w pozostałej części regionu.
- Archidiecezja katowicka: dominicantes na poziomie 25,8%
- Diecezja gliwicka: dominicantes na poziomie 28,8%
- Diecezja bielsko-żywiecka: dominicantes na poziomie 37,7%
Jak widać, nawet sąsiednia, również silnie zurbanizowana archidiecezja katowicka, notuje wyniki o ponad 7 punktów procentowych lepsze. Z kolei diecezja bielsko-żywiecka, z jej silnymi tradycjami religijnymi, wyprzedza sosnowiecką ponad dwukrotnie.
Oto pełne zestawienie diecezji, które obejmują parafie na terenie województwa śląskiego:
| Diecezja | Dominicantes | Communicantes |
| bielsko-żywiecka | 37,69 | 17,78 |
| częstochowska | 25,33 | 12,34 |
| gliwicka | 28,83 | 15,07 |
| katowicka | 25,82 | 15,13 |
| kielecka | 32,47 | 17,06 |
| opolska | 34,12 | 18,51 |
| sosnowiecka | 18,40 | 8,65 |
Wierni Kościoła katolickiego w Polsce
Zobacz mapki z danymi statystycznymi
To nie tylko puste ławki. Spada liczba księży i sakramentów
Problem nie ogranicza się jedynie do frekwencji na mszach. Kryzys w Kościele w diecezji sosnowieckiej ma także wymiar kadrowy. Liczba księży przypisanych do diecezji spadła z 403 w 2018 roku do 364 obecnie. Jeszcze bardziej niepokojący jest spadek liczby księży posługujących w parafiach – aż o 19,9% od 2018 roku, co jest jednym z najgłębszych spadków w Polsce.
Maleje również liczba udzielanych sakramentów. W 2024 roku odnotowano zaledwie 770 ślubów kościelnych oraz 3 146 chrztów. To liczby plasujące diecezję w dolnej części rankingu, co jest efektem zarówno demografii, jak i spadku religijności. Sytuacji nie poprawia niska liczba powołań – obecnie w seminarium diecezjalnym kształci się tylko 12 alumnów.
Młodzi odwracają się od Kościoła? Niepokojące dane z lekcji religii
Przyszłość Kościoła w regionie również stoi pod znakiem zapytania. W diecezji sosnowieckiej odsetek uczniów uczęszczających na lekcje religii w roku szkolnym 2024/2025 wynosi zaledwie 61,7%. To jeden z najniższych wyników w Polsce i spadek o ponad 13 punktów procentowych w porównaniu do roku 2018/19. Taka dynamika wskazuje, że diecezja należy do najszybciej sekularyzujących się pod tym względem.
Dlaczego wierni odchodzą od Kościoła w diecezji sosnowieckiej
Z całą pewnością afery i skandale, które w ostatnich latach wstrząsały diecezją sosnowiecką nie pomagają utrzymać liczby wiernych. Zmiana biskupa na obecnego Artura Ważnego może dać pozytywne efekty dopiero za parę lat. Na razie jednak na światło dzienne wychodzą wciąż nowe sprawy z udziałem księży, które do tej pory były skrzętnie przemilczane i zamiatane pod dywan. Liczba duchownych, którym stawiane są prokuratorskie zarzuty wciąż rośnie.
Ostatnim przykładem jest ksiądz Jacek K., który usłyszał aż 10 zarzutów, w tym molestowania i gwałtów na małoletnich, a także posiadanie pornografii dziecięcej. Jak zaznacza prokuratura w Sosnowcu akurat jego przykład to dopiero początek fali kolejnych zatrzymań i postępowań, które dopiero nastąpią dzięki odnalezieniu tajemniczego notesu z nazwiskami osób krzywdzących dzieci.
