Dziady Noworoczne, czyli nietypowa tradycja kolędowania żywieckich górali

Dziady Noworoczne to wciąż żywa tradycja

Kiedyś dla miejscowej ludności na Żywiecczyźnie kolędowanie Dziadów było ważnym obrzędem, dzięki któremu nowy rok miał być pomyślny. Tradycyjnie przebierać mogli się tylko mężczyźni, a do tego musieli być kawalerami. Nietypowe stroje dziadów wykonywane były z wywróconych włosiem na zewnątrz kożuchów i słomianych powróseł. Z biegiem czasu zastąpiły je specjalnie na tę okazję tworzone kostiumy. Nadejście, a raczej nadbiegnięcie, Dziadów zwiastowały odgłosy batów i dzwonków, które są ich nieodłącznymi rekwizytami.

Do tej pory tradycja Dziadów Noworocznych jest żywa na Żywiecczyźnie, a na przełomie starego i nowego roku mężczyźni w barwnych przebraniach wcielają się w postacie takie jak konie i niedźwiedzie, a także diabły, śmierć, kominiarzy, czy obecnych kiedyś w wiejskich społecznościach Żydów i Cygan. Każda postać ma swoją symbolikę, a w zależności od danej miejscowości można zobaczyć również inne charakterystyczne dla regionu postacie. Zwykle towarzyszą im muzykanci grający na m.in. heligonce, skrzypcach, wakacie czy bębnie.

W 2016 roku Dziady Noworoczne zostały wpisane na Krajową Listę Niematerialnego Dziedzictwa Kulturowego. Obecnie mają charakter bardziej widowiskowy i organizowane są z uwagi na tradycje, a coraz większą uwagę przykłada się do walorów artystycznych. Tradycja kultywowana jest przez lokalne społeczności.

Żywieckie Gody

Współczesne Dziady Noworoczne spotkać można na imprezach folklorystycznych m.in. podczas "Żywieckich Godów", czyli organizowanego co roku przeglądu zespołów kolędniczych i obrzędowych. Jest to jedna z najstarszych imprez folklorystycznych w tym regionie. W ramach imprezy organizowane są m.in. pokazy grup kolędniczych, konkursy trzaskania z bata oraz degustacje regionalnych potraw.

Zobaczcie zdjęcia z ubiegłorocznego Przeglądu Zespołów Kolędniczych i Obrzędowych "Żywieckie Gody".