Miasta sukcesu w Polsce to takie, w których chcą mieszkać ludzie i wiążą z nimi swoją przyszłość. Czy da się to poczucie opisać liczbowo? Naukowcy na potrzeby rankingu Sukces kadencji 2018-2023 stworzyli matematyczny model, dzięki któremu powstał ranking podsumowujący cztery najważniejsze wskaźniki:
- sukces finansowy (związany z budżetem jednostki samorządowej),
- sukces ekonomiczny (związany ze stanem gospodarki lokalnej),
- sukces infrastrukturalny (związany z komunalną infrastrukturą techniczną),
- sukces społeczny (związany m.in. z wynikami edukacji, ochroną środowiska czy lokalnym transportem publicznym)
Które miasta odniosły największy sukces?
W rankingu Sukces kadencji 2018-2023 oddzielnie sklasyfikowano miasta wojewódzkie, miasta na prawach powiatu i miasta powiatowe oraz miasteczka i gminy wiejskie. Jak piszą prof. Paweł Swianiewicz z Uniwersytetu Przyrodniczego we Wrocławiu oraz Julita Łukomska z Uniwersytetu Warszawskiego, mylącym uproszczeniem byłoby traktowanie wyników rankingu jako jednoznacznej oceny działalności władz lokalnych.
Oto miasta sukcesu 2018-2023 województwa śląskiego
w kategorii miast na prawach powiatu
Zobacz ranking w galerii zdjęciowej
Wskaźniki dobraliśmy takie, które możliwie najlepiej obrazują osiągnięty sukces, ale nie można powiedzieć, że ten sukces zawsze zależy od pracowitości, pomysłowości i od jakości działań podejmowanych przez radnych, wójta, burmistrza czy prezydenta oraz podlegającą im administrację samorządową. Sukces to wypadkowa działań samorządu i korzystnego (lub niekorzystnego) splotu okoliczności, w których przyszło działać - piszą autorzy rankingu.
Miasta sukcesu 2018-2023
Pozycja w rankingu odzwierciedla wynik miasta w trakcie kończącej się kadencji i zmiana, jaka nastąpiła w ostatnich pięciu latach. Warto pamiętać, że tak definiowany wskaźnik nie jest identyczny z oceną sytuacji w danej gminie. Naukowcy oparli się na najnowszych danych dostępnych w GUS, ale także ze sprawozdań budżetowych samorządów. Dlatego miejsca mogą być zaskakujące.
Oto miasta sukcesu w kategorii miast wojewódzkich:
- Opole
- Gdańsk
- Warszawa
- Katowice
- Poznań
- Rzeszów
- Szczecin
- Białystok
- Wrocław
- Gorzów Wielkopolski
- Kielce
- Olsztyn
- Łódź
- Kraków
- Lublin
- Zielona Góra
- Bydgoszcz
- Toruń
Oto miasta sukcesu w kategorii miast na prawach powiatu (pierwsze 10 miejsc)
- Sopot
- Bielsko-Biała
- Krosno
- Tychy
- Biała Podlaska
- Gliwice
- Dąbrowa Górnicza
- Płock
- Gdynia
- Ostrołęka
Oto miasta sukcesu w kategorii miast powiatowych (pierwsze 10 miejsc)
- Zakopane
- Grodzisk Mazowiecki
- Stalowa Wola
- Polkowice
- Puck
- Pruszcz Gdański
- Wieliczka
- Żywiec
- Limanowa
- Węgrów
Oto miasta sukcesu w kategorii miasteczek (pierwsze 10 miejsc)
- Krynica Morska
- Józefów
- Kamieńsk
- Świeradów-Zdrój
- Ożarów Mazowiecki
- Gogolin
- Halinów
- Niepołomice
- Sulejówek
- Mielno
Jakie są wyniki rankingu miast sukcesu?
Warszawa, zajmująca pierwsze miejsce w zestawieniu miast wojewódzkich, prowadziła także w większości wcześniejszych rankingów. Wydaje się, że to dobry przykład sytuacji, w której o końcowym wyniku przesądza nie tylko polityka władz lokalnych, ale także szerszy kontekst, w którym działają samorządy. Mechanizmy społeczno-gospodarcze działają w ten sposób, że Warszawa (a szerzej – cały obszar aglomeracji stołecznej) rozwijają się szybciej niż zdecydowana większość innych regionów.
W czołówkach poszczególnych zestawień dużo jest gmin zlokalizowanych w strefach podmiejskich największych aglomeracji. Stanowią one blisko 50 proc. wszystkich jednostek w pierwszych 5 proc. poszczególnych rankingów. Sporo jest także gmin turystycznych i uzdrowiskowych, głównie położonych nad morzem, ale jest też trochę zlokalizowanych w górach (Baligród, Solina, Świeradów-Zdrój, Duszniki-Zdrój, Zakopane).
Jeśli chodzi o zróżnicowanie regionalne najwięcej gmin w czołówkach zestawień mają województwa: mazowieckie (prawie wyłącznie gminy ze strefy podmiejskiej aglomeracji warszawskiej), dolnośląskie, w dalszej kolejności śląskie, pomorskie i małopolskie. Niemal wcale na szczytach rankingów nie ma gmin z woj. kujawsko-pomorskiego, lubuskiego, opolskiego, podlaskiego, świętokrzyskiego i warmińsko-mazurskiego. Z kolei jeśli spojrzymy na końcówki zestawień to najwięcej gmin znajdujemy z województw: mazowieckiego (co znów wskazuje, jak brdzo zróżnicowane wewnętrznie jest to województwo), podlaskiego i wielkopolskiego. Z kolei prawie wcale w końcówkach rankingów nie ma gmin z woj. lubuskiego, podkarpackiego i śląskiego.
Z powyższych uwag – zwłaszcza tych odnoszących się do wysokich pozycji gmin podmiejskich największych aglomeracji oraz gmin turystyczno-uzdrowiskowych – można by wnioskować, że sukces mijającej kadencji był przede wszystkim udziałem gmin zamożniejszych.
Wynikałoby z tego dalsze pogłębianie się różnic między relatywnie bogatszą i uboższą częścią kraju. Ale taki wniosek mimo wszystko byłby przedwczesny. Współczynnik korelacji między pozycją w rankingu sukcesu kadencji i w rankingu zamożności gmin jest faktycznie dodatni, ale dość niski.
