Historia dawnej Elektrociepłowni w Zabrzu
Historia dawnej zabrzańskiej elektrociepłowni sięga końca XIX wieku. Budowę obiektu jako elektrownię, z inicjatywy niemieckiej firmy AEG, rozpoczęto w 1896 roku, a już cztery lata później zakład stał się własnością niemieckiej spółki Schlesische Elektrizitäts und Gas Aktien Gesellschaft. Od 1969 r. dostarczał też energię cieplną, napędzając rozwój przemysłu i codzienne życie mieszkańców Górnego Śląska. Po II wojnie światowej obiekt został znacjonalizowany, a 1 lipca 1990 roku zaczął funkcjonować jako przedsiębiorstwo państwowe Elektrownia Zabrze.
W okresie międzywojennym obiekt przeszedł modernizację i rozbudowę, dzięki czemu zabrzańska elektrociepłownia stała się jedną z największych w regionie. Niestety zniszczenia i grabieże podczas II wojny światowej doprowadziły do zmniejszenia mocy produkcyjnej o połowę. Mimo to zakład wciąż funkcjonował.
Kolejny etap transformacji nadszedł w listopadzie 1993 roku. Przedsiębiorstwo przekształcono w jednoosobową spółkę akcyjną Skarbu Państwa, przyjmując nazwę Elektrociepłownia Zabrze S.A. Przełomowym momentem w historii zakładu był rok 2010, kiedy to koncern Fortum Power and Heat Polska podpisał z Ministrem Skarbu Państwa umowę zakupu 85% akcji zarówno zabrzańskiej, jak i bytomskiej elektrociepłowni za łączną kwotę ponad 82 milionów złotych. Transakcję sfinalizowano na początku 2011 roku, a wkrótce potem zakłady zmieniły nazwy na Fortum Zabrze S.A. oraz Fortum Bytom S.A.
Przez 121 lat dostarczała ciepło mieszkańcom
Zabrzańska elektrociepłownia przez ponad 120 lat dostarczała ciepło mieszkańcom miasta, aż do momentu uruchomienia nowego obiektu. Wraz z postępem technologicznym i rosnącymi wymaganiami ekologicznymi, era starego zakładu dobiegała końca. We wrześniu 2018 roku, na północ od historycznych zabudowań, Fortum otworzyło nowoczesną i unikalną w skali kraju elektrociepłownię. Stary zakład ostatecznie został zamknięty w 2019 roku.
Trzy lata później, w 2022 roku, a dokładnie w 125. rocznicę powstania dawnej zabrzańskiej elektrociepłowni, miasto Zabrze stało się właścicielem kompleksu. Odkupiło byłą elektrociepłownię za symboliczną kwotę 100 zł.
Przez kolejne lata los historycznego kompleksu stał pod znakiem zapytania. Miasto przejęło historyczny teren z zamiarem przekształcenia go w przestrzeń służącą lokalnej społeczności, jednak zadanie to przerosło możliwości miejskiego budżetu. Szacowany ówcześnie koszt przywrócenia blasku kompleksowi wyniósłby około 500 milionów złotych, dlatego podjęto decyzję o poszukaniu prywatnego inwestora.
Ostatecznie w 2025 roku w przetargu na sprzedaż kompleksu obiektów zwyciężyła spółka Arche S.A., która jest znana z przywracania blasku postindustrialnym obiektom. Nowy właściciel ma ambitne plany. Elektrociepłownia ma stać się wielofunkcyjnym centrum edukacyjno-kulturalnym, które jednocześnie upamiętni przeszłość obiektu, jak i da mu szansę na lepszą przyszłość. Wydzielone mają zostać przestrzenie edukacyjne, muzealne, gastronomiczne, a także ma funkcjonować tam hotel.
Tak prezentuje się dawna Elektrociepłownia Zabrze, przed rewitalizacją. Zobaczcie zdjęcia.
