Wieża spadochronowa w Parku Kościuszki przejdzie remont. Przed wojną służyła do szkolenia skoczków spadochronowych

Remont wieży spadochronowej w Parku Kościuszki

Już od kilku lat było wiadomo, że wieża spadochronowa w Parku Kościuszki wymaga remontu. Część elementów konstrukcji jest skorodowana. Już w 2023 roku podczas sesji rady miasta poruszono temat jej kiepskiego stanu technicznego. Wówczas prezydent Marcin Krupa zaprzeczył, jakoby obiekt groził zawaleniem. Problemem przez dłuższy czas były jednak pieniądze. W końcu środki udało się zabezpieczyć, a mieszkańcy mogą się spodziewać wielu pozytywnych zmian, o czym poinformował katowicki magistrat.

Co zostanie zrobione? Zakres prac remontowych

Remont obejmie kompleksowe oczyszczenie stalowej konstrukcji oraz zabezpieczenie jej przed korozją. Zniszczone elementy zostaną zastąpione wiernymi kopiami, aby zachować autentyczny charakter zabytku. Dotychczasowa warstwa ochronna uległa miejscowemu złuszczeniu, a na powierzchni pojawiły się ogniska korozji, co mogłoby w przyszłości prowadzić do degradacji struktury.

W ramach tej inwestycji wymienione zostaną też balustrady schodów oraz kraty zabezpieczające przed dostępem do wieży osób nieuprawnionych. Kratownice pojawią się ponadto w dolnej części szybu windy. Stara, nieużywana już instalacja elektryczna zostanie zastąpiona nową – dzięki niej obiekt będzie efektownie podświetlony. Cztery duże i szesnaście mniejszych opraw oświetleniowych pozwolą odpowiednio wyeksponować zabytek – wyjaśnia Mieczysław Wołosz, dyrektor Zakładu Zieleni Miejskiej w Katowicach.

Wokół wieży zostaną wykonane nowe nasadzenia oraz prace pielęgnacyjne zieleni. Zgodnie z zaleceniami wojewódzkiego konserwatora zabytków i ekspertyzą ornitologiczną, po okresie lęgowym jesienią usunięte zostaną tuje rosnące bezpośrednio przy konstrukcji. W ich miejsce pojawią się nasadzenia zastępcze, rozmieszczone w odpowiedniej odległości od zabytku. Obecność tui powodowała zatrzymywanie wilgoci przy dolnej części wieży, co przyspieszało korozję i stanowiło zagrożenie dla stabilności konstrukcji. Prace mają również na celu przywrócenie pierwotnego charakteru tego miejsca i podkreślenie jego historycznego znaczenia.

Ile potrwa inwestycja?

Wykonawcą prac jest firma Konior Przedsiębiorstwo Budowlane z Katowic. Umowa została podpisana 12 czerwca i zakłada realizację zadania do końca października bieżącego roku. Koszt remontu to ponad 860 tys. zł.

Wieża spadochronowa to nieodłączny punkt spacerów śladami historii Katowic. Ten wyjątkowy obiekt wrósł w krajobraz Parku Kościuszki, stając się jednym z najważniejszych symboli naszego miasta. Musimy zachować go dla przyszłych pokoleń – podkreśla prezydent Katowic, Marcin Krupa.

Pomnik historii – symbol walki o wolność

Pierwotna wieża została zbudowana w 1937 roku z inicjatywy Śląskiego Okręgu Wojewódzkiego Ligi Obrony Powietrznej i Przeciwgazowej. Liczyła 50 m wysokości, choć z innych przekazów wynika, że była o 10 m wyższa. Pewne jest natomiast, że była wówczas najwyższym tego typu obiektem w Polsce. Jej uroczyste otwarcie miało miejsce w czerwcu 1938 roku. W pierwszych latach była wykorzystywana do początkowego szkolenia lotniczego i szkolenia skoczków spadochronowych. Tuż obok zorganizowano ośrodek sportu spadochronowego dla szkolenia skoczków spadochronowych.

Gdy we wrześniu 1939 roku do Katowic wkroczyli żołnierze Wehrmachtu, zostali ostrzelani z pomostu wieży. Choć szczegóły tej akcji - jej przebieg, skala oporu i tożsamość obrońców - do dziś budzą kontrowersje i spory wśród historyków. Niemieckie władze miasta zdecydowały później, by rozebrać wieżę. Jej elementy prawdomównie przetopiono, by pozyskać materiał na broń.

Po wojnie wieżę odbudowano, ale w mniejszej skali. Obecna replika ma 35 metrów wysokości. Do wysokości około 23 metrów wieża ma formę ściętego ostrosłupa, a powyżej – graniastosłupa o przekroju kwadratowym. Projekt powstał w 1947 roku, a realizację zatwierdzono pięć lat później. W 1970 roku dodano dodatkowe wzmocnienia. Przez krótki okres prowadzono na niej ćwiczenia spadochronowe, ale ich zaniechano. Niektóre źródła podają, że stało się tak w wyniku protestów mieszkańców.

Na szczyt wieży prowadzą stalowe schody, a w centralnej części znajduje się pozostałość po zdemontowanej windzie elektrycznej, która niegdyś przewoziła dwie osoby. Tuż obok znajduje się symboliczny obelisk z napisem: „Wieczna cześć i chwała bohaterskim harcerzom, którzy swoje młode życie oddali ojczyźnie w walce z najeźdźcą hitlerowskim we wrześniu 1939 roku”.