Najmłodsza wieś województwa śląskiego jest już "dorosła"
W ostatni weekend objazdówkę po powiecie rybnickim robił jeden z kandydatów na stanowisko prezydenta Polski. Przedstawiciel Konfederacji - Sławomir Mentzen odwiedził Rybnik, ale zajrzał również do Świerklan - miejscowości znajdującej się w powiecie rybnickim. A dokładniej odwiedził tamtejsze OSP wykorzystując go niejako do swojej kampanii. Co warte podkreślenia, prawdopodobnie do tej pory o Świerklanach w Polsce prawdopodobnie nikt nie słyszał. Ba! Z całą pewnością sporo mieszkańców województwa śląskiego nie kojarzyła Świerklany, a nawet jeśli słyszeli tę nazwę, to sądzili że to przejęzyczenie i że chodzi o Świerklaniec. Trochę to nie zaskakuje, bowiem wieś Świerklany na mapie Polski jest dopiero od 18 lat. Mówiąc pół żartem i pół serio - Świerklany właśnie osiągnęły pełnoletność i jak na dorosłych przystało, robią wszystko, aby było o nich głośno, a przynajmniej tak się może wydawać.
Świerklany niby takie młode, a jednak stare
Odłóżmy jednak żarty na bok, bowiem powstanie wsi Świerklany to - pozostając przy pełnoletności i wyrazów bliskoznacznych - efekt dojrzałej decyzji dwóch innych wsi, które uznały, że jako całość będzie im się lepiej funkcjonowało, niż osobno. Chodzi o wsie Świerklany Górne i Świerklany Dolne, które mimo połączenia, funkcjonują we wsi jako osobne sołectwa. Do połączenia doszło dokładnie 1 stycznia 2007 roku co sprawia, że Świerklany są obecnie najmłodszą, bądź jedną z najmłodszych wsi w województwie śląskim, w której - według ostatnich danych, mieszkało 8318 osób.
Same części składowe są jednak o wiele starsze. Sama nazwa Świerklany pojawia się we wzmiankach historycznych z 1300 roku. Wynika z nich, że należały one do dóbr biskupa wrocławskiego. Do 1740 roku istniały tylko Świerklany Górne Tego roku Śląsk wraz z ziemią rybnicką przejął król pruski, Fryderyk Drugi. Wtedy doszło do podziału na Świerklany Górne i Świerklany Dolne. Górne należały do hrabiego Węgierskiego, a Dolne do majątku Ziemięckiego.
W 1954 roku Świerklany Górne i Dolne utworzyły gromadę Świerklany. 1 stycznia 1973 roku w byłym powiecie rybnickim gminę Świerklany, w skład której wchodziły 4 sołectwa: Jankowice, Rój, Świerklany Dolne i Świerklany Górne. Kilka lat później sołectwo Rój włączono do miasta Żory, stąd do dziś gminę Świerklany tworzą trzy sołectwa: Jankowice, Świerklany Dolne i Świerklany Górne.
Warto wspomnieć, że nazwa wsi pochodzi od nazwy drzewa świerk.
Buk rozsławił Świerklany na całą Polskę. I go ścięto
Zanim Świerklany odwiedził kandydat na prezydenta Polski, Świerklany rozsławił Sobieski. A dokładniej - Buk Sobieskiego. Drzewo, według badań przeprowadzonych w 2017 roku, wskazywały że jego wiek wynosił 280-300 lat. Opisywano je jako potężne drzewo z krótkim, masywnym pniem, który na wysokości ok. 4 m rozgałęział się na liczne konary, dzięki czemu tworzyła się ogromna korona. Pomnikowy buk zwyczajny miał pień o obwodzie 718 centymetrów co sprawiało, że był najgrubszym jednopniowym okazem tego gatunku drzewa w Polsce. Imię drzewa wzięło się z miejscowej legendy mówiącej o tym, że król Jan III Sobieski w drodze na odsiecz Wiedniowi, zatrzymał się właśnie pod nim. Jan III Sobieski wybrał na odpoczynek pobliską zagrodę chłopa Polusa nagradzając go sowicie sakiewkami ze złotem. Potem, kiedy dotarła do Świerklan wieść o tym, że polska armia pokonała Tuków pod Wiedniem, mieli oni się weselić właśnie pod bukiem Sobieskiego.
Drzewo zostało ścięte w 2021 roku. Doszło do tego, ponieważ nastąpiło samoistne odłamanie się części korony drzewa. W związku z zagrożeniem, jakie powodowały pozostałości, zdecydowano się na jego całkowite ścięcie, co było jednym z najsmutniejszych wydarzeń w dziejach Świerklan.
i
Turystyka w Świerklanach. Co można znaczyć?
Świerklany są dostrzegalne na mapach, zwłaszcza Google, z jeszcze jednego, ważnego powodu. Przez wieś przebiega kilka bardzo ważnych dróg dla województwa śląskiego. Przede wszystkim autostrada A1z węzłem Świerklany, ale także drogi wojewódzkie, takie jak:
- DW929 Rybnik-Świerklany,
- DW930 Świerklany-Mszana,
- DW932 Żory-Wodzisław Śląski.
Sama wieś nie obfituje w dużą ilość atrakcji turystycznych. Warto wspomnieć, że znajdują się tam dwa obiekty wpisane do rejestru zabytków: kościół pw. św. Anny z 1930 roku oraz dom 1893 roku przy ul. Hutniczej 2. Przez wieś przebiega zielona trasa rowerowa nr 13, która łączy Ustroń, Jastrzębie-Zdrój i Rybnik.
Warto zwrócić uwagę na Galerię Sztuki Rodziny Holesz Możemy w niej podziwiać prace nieżyjących już twórców - mieszkańców Kucharzówki w Świerklanach: Ludwika Holesza - autora ponad 2500 obrazów oraz kilkudziesięciu rzeźb w drewnie i węglu, jego żony Agnieszki Holesz, która zajmowała się haftowaniem obrazów oraz ich córki Weroniki Holesz-Kurzydym, utalentowanej malarki. Całości dopełniają prace Karola Kurzydyma – wnuka państwa Holesz, który dziś opiekuje się prywatnymi zbiorami.
Zwraca uwagę też nowoczesny budynek Urzędu Gminy Świerklany przy ul. Kościelnej 85. Część budynku posiada przeszklone ściany, natomiast znajdujące się wewnątrz korytarze i hole ozdobione zostały obrazami polskich i zagranicznych malarzy. Całości dopełnia reprezentacyjna sala ślubów oraz kącik malucha – dla dzieci odwiedzających urząd wraz z rodzicami.
