Prezydent Częstochowy z apelem do premiera
Na początku sierpnia prezydent Częstochowy - Krzysztof Matyjaszczyk, zwrócił z apelem do premiera w sprawie ponownego utworzenia województwa częstochowskiego. Jak argumentuje sam prezydent, to najlepszy moment na rozpoczęcie rozmów w sprawie dokonania korekty administracyjnej, podkreślając, że Częstochowa zasługuje na nową szansę. Moment ważny dlatego, bowiem niedługo instytucje europejskie będą dzieliły środki finansowe w kolejnej perspektywie finansowej po 2027 roku. - Musimy się przygotować na to, żeby nowy region był brany pod uwagę w tym rozdaniu - zaznaczył niedawno Matyjaszczyk.
Nie jest bowiem tajemnicą, że pieniądze z Unii Europejskiej są jak tort, który - w przypadku województwa śląskiego, jest dzielony na wiele kawałków. Autonomiczne województwo, jak np. potencjalne województwo częstochowskie, miałoby szansę na zdecydowanie większy kawałek z tego unijnego tortu, niż jako miasto będące pod auspicjami woj. śląskiego.
Przywrócenie Częstochowie statusu miasta wojewódzkiego to rozwój nie tylko samego miasta, ale i całego regionu. To nowe szanse inwestycyjne, rozwój gospodarczy i perspektywy zawodowe dla częstochowianek i częstochowian - perspektywy, które zostały im gwałtownie odebrane blisko 27 lat temu - podkreśla Matyjaszczyk w apelu do premiera podkreślając, że Częstochowa to największe miasto, które zostało pozbawione statusu województwa.
Województwo łódzkie "ofiarą" secesji Częstochowy?
Do sprawy odłączenia się Częstochowy od województwa śląskiego i utworzenia 17 województwa, odniósł się niedawnowicepremier, minister cyfryzacji Krzysztof Gawkowski. Doszło do tego przy okazji podpisania listu intencyjnego w sprawie wdrożenia PLLuM, czyli sztucznej inteligencji w administracji, która będzie wprowadzania w Częstochowie jako w pierwszym w Polsce mieście.
Częstochowa to dzisiaj jedno z największych miast w kraju, aglomeracja, która ma kilkaset tysięcy mieszkańców i poczucie tego, że kiedyś było tu miasto wojewódzkie. Powrót do tej wojewódzkości jest dla wielu pewnie tym elementem budowania tożsamości społecznej, która daje poczucie wielkości miasta. Więc takie inicjatywy na pewno w samorządzie będą się pojawiały - stwierdził wicepremier na konferencji, która odbyła się 8 sierpnia 2025 roku w Częstochowie.
Apel prezydenta Częstochowy podpisali przedstawiciele lokalnych społeczności i ugrupowań politycznych. Wymieniono w nim takie skutki odebrania Częstochowie województwa, jak:
- marginalizacja władz lokalnych,
- brak proporcjonalnych inwestycji ze środków unijnych i krajowych, które nie są dystrybuowane proporcjonalnie do potrzeb subregionu częstochowskiego,
- tożsamość regionalna znalazła się w cieniu Śląska, co osłabia poczucie wspólnoty mieszkańców,
- oddalenie od centrum decyzyjnego, czyli ograniczenie dostępu do urzędów, instytucji i struktur zarządzających regionem spowodowana dużą odległością od Katowic.
Gdyby miało dojść od utworzenia nowego województwa częstochowskiego, ofiarą zmian administracyjnych może zostać nie tylko województwo śląskie, ale i łódzkie. Może się stać tak dlatego, ponieważ wraz z utworzeniem woj. częstochowskiego, mogłyby powrócić w jego granice:
- miasto Pajęczno
- gminy Strzelce Wielkie i Nowa Brzeźnica (powiat pajęczański),
- gminy Gidle i Żytno (powiat radomszczański),
które aktualnie znajdują się w granicach łódzkiego. Naturalnie, choć istnieje taka możliwość, to ostateczny głos w sprawie ewentualnego utworzenia 17 województwa w Polsce i tego, jakie tam miejscowości ostatecznie się znajdą, będą mieli sami mieszkańcy.
Województwo częstochowskie. Miasta i miejscowości w jego granicach
Kiedy tworzono województwo częstochowskie w 1975 roku, w jego granicach znalazło się wiele miejscowości, które dziś należą m.in. do województwa łódzkiego czy świętokrzyskiego. Kiedy tworzono podział na 49 województw, do częstochowskiego przyłączono następujące miejscowości z ówczesnych województw:
- katowickiego - powiat miejski Częstochowa, powiat kłobucki (w całości, 13 jednostek), powiat częstochowski (w całości, 11 jednostek), powiat lubliniecki (w całości, 11 jednostek), powiat myszkowski (w całości, 11 jednostek), powiat zawierciański (2 z 10 jednostek);
- łódzkiego - powiat radomszczański (5 z 15 jednostek), powiat pajęczański (4 z 10 jednostek), powiat wieluński (3 z 15 jednostek);
- kieleckiego - powiat włoszczowski (8 z 12 jednostek);
- opolskiego - powiat oleski – (6 z 8 jednostek).
W tym kształcie województwo częstochowskie dotrwało do 1999 roku, kiedy to przeprowadzono kolejną reformę administracyjną, zmniejszającą liczbę województw z 49 do 16. Częstochowa wraz z powiatami należącymi wcześniej do woj. katowickiego, zostały wchłonięte do województwa śląskiego.
i
Nie tylko Częstochowa. Bielsko-Biała też chciała województwa, ale...
Odłączenia się od województwa śląskiego chce nie tylko Częstochowa. Wcześniej, z bardzo podobnych powodów, głośno zaczęto mówić tym w Bielsku-Białej i okolicach, gdzie władze lokalne chciałyby utworzyć województwo podbeskidzkie. Pomysł ten jest żywy już od kilku lat, a pierwsze wzmianki pojawiły się już w 2023 roku. Mieszkańcy Podbeskidzia, jak i tamtejsi politycy są zdania, że tamten podział był dla nich korzystniejszy, szczególnie pod względem dynamiki rozwoju, jak i finansowym.
Pomysł, który wyszedł z Bielska-Białej, trafił do wójtów, burmistrzów i prezydentów sąsiednich miast i... nie spotkał się z pozytywnym przyjęciem. Na 57 gmin odpowiedziało 21 samorządów, z czego 10 poparło ten projekt. Sześć samorządów nie ustosunkowało się do tego pomysłu, ponieważ nie znali szczegółów tej idei, a pięć było przeciw. Tym samym, przynajmniej na ten moment, pomysł secesji Bielska-Białej i okolicznych miejscowości w celu przywrócenia województwa podbeskidzkiego, upadł.
