O tym, że Polska może liczyć na unijne wsparcie dla transformacji regionów górniczych, mówił dziś (5.12) na Stadionie Śląskim Frans Timmermans, wiceprzewodniczący Komisji Europejskiej. Podczas wizyty w Chorzowie ogłosił przyjęcie pięciu polskich, terytorialnych planów operacyjnych w ramach Funduszu na rzecz Sprawiedliwej Transformacji.
- Centralnym elementem Zielonego Ładu jest nasze zaangażowanie na rzecz sprawiedliwej społecznie transformacji z myślą o wszystkich. Przyjęte dziś regionalne plany sprawiedliwej transformacji w Polsce podkreślają to zaangażowanie. Argumenty gospodarcze, zmiana klimatu i zanieczyszczenie powietrza wymagają, abyśmy odeszli od węgla. Chcemy to jednak przeprowadzić w taki sposób, aby dać nowe życie regionom górniczym w Europie - podkreślił Timmermans w przemówieniu.
Środki finansowe w postaci pożyczek, dotacji, poręczeń i gwarancji trafią do województw: śląskiego, małopolskiego, dolnośląskiego, wielkopolskiego i łódzkiego. Łączna kwota wsparcia unijnego wyniesie 3, 85 mld euro.
W terytorialnych planach określono wyzwania i potrzeby rozwojowe poszczególnych obszarów oraz zarysowano planowane działania. W projekcie zapisano, że wsparcie ma za zadanie łagodzić skutki transformacji rejonów górniczych poprzez szereg narzędzi m.in. dywersyfikację i modernizację lokalnej gospodarki.
2,4 mld euro dla Śląska i zachodniej Małopolski
Najwięcej środków, bo aż 2,4 mld euro, trafi do województwa śląskiego i zachodniej Małopolski. Stanie się tak m.in. dlatego, że Śląsk jest największym ośrodkiem górnictwa węgla kamiennego w Unii Europejskiej.
Unijny projekt zakłada stopniowe odchodzenie od wydobycia i wykorzystania tego surowca. Środki mają wspomóc mieszkańców obu regionów w trakcie procesu przechodzenia na zieloną gospodarkę. Będą przeznaczone głównie na wsparcie dywersyfikacji lokalnego rynku poprzez inwestycje w małe i średnie przedsiębiorstwa w sektorach energii ze źródeł odnawialnych i czystej mobilności. Część dotacji zostanie przeznaczona na rekultywację i dekontaminację 2,8 tys. ha terenów pogórniczych.
Tymczasem w zachodniej Małopolsce sfinansowane zostaną inwestycje związane z termoizolacją domów oraz instalacjami paneli słonecznych i pomp ciepła. W efekcie poprawie ulegnie efektywność energetyczna budynków publicznych i mieszkalnych, a to pomoże mieszkańcom w obniżeniu rachunków za energię.
Fundusz na rzecz Sprawiedliwej Transformacji przeznaczy również środki na szkolenia dla 100 tys. pracowników zatrudnionych w sektorze paliw kopalnych. Nowe umiejętności mają im umożliwić znalezienie pracy w sektorach odnawialnych i neutralnych dla klimatu. Zgodnie z oczekiwaniami na Śląsku na powstać 27 tys. nowych miejsc pracy.
Wsparcie trafi do Wielkopolski, Dolnego Śląska i województwa łódzkiego
415 mln euro trafi do województwa wielkopolskiego. Środki mają umożliwić odejście od wydobycia węgla brunatnego i opalanych nim elektrowni w podregionie konińskim. Finansowanie zostanie wykorzystane na dekontaminację i przekształcenie zdegradowanych terenów, a także na wsparcie rozwoju gospodarki o obiegu zamkniętym i poprawę efektywności energetycznej m.in. poprzez termomodernizację budynków. Dodatkowo 5,5 tys. pracowników sektora węgla brunatnego może liczyć na szkolenia.
Tymczasem Dolny Śląsk otrzyma 581,5 mln euro z FST. Podobnie jak w województwie śląskim, środki zostaną zainwestowane w dywersyfikację lokalnej gospodarki. Celem jest m.in. utworzenie nowych małych i średnich przedsiębiorstw działających w sektorach ekologicznych. W konsekwencji ma powstać 1 tys. nowych miejsc pracy w zielonych biznesach. Dofinansowanie obejmie też inwestycje w odnawialne źródła energii takie jak energia słoneczna, wymiana starych kotłów i lepsza termoizolacja budynków.
Województwo łódzkie otrzyma 369,5 mln euro w celu odejścia od wydobycia i spalania węgla brunatnego. To właśnie w tym regionie znajduje się największy indywidualny emitent dwutlenku węgla w Unii Europejskiej. Środki zostaną zainwestowane w nową infrastrukturę biznesową dla małych i średnich przedsiębiorstw. Poza tym budżet pomoże sfinansować laboratoria badawcze, poprawić efektywność energetyczną oraz wprowadzić energię ze źródeł odnawialnych na szerszą skalę.
Teraz projekt skierowano do konsultacji. Rozporządzenie na wejść w życie 14 dni od jego ogłoszenia.
