Pismo "Wspólnota" postanowiło sprawdzić, ile polskie samorządy wydają na ochronę powietrza i klimatu. Autorami rankingu są Paweł Swianiewicz, profesor ekonomii z Uniwersytetu Warszawskiego oraz Julita Łukomska, adiunkt tamtejszej uczelni. Jak tłumaczą, podjęli się tego tematu ze względu na społeczną wagę problemu, jakim jest jakość powietrza.
W zestawieniu pod uwagę wzięto wszystkie wydatki w rozdziale 90005 poniesione między 2018 a 2021 rokiem na ochronę powietrza i klimatu. Następnie przeliczono je na liczbę mieszkańców danej jednostki samorządu terytorialnego. Dane wykorzystane do zestawienia pozyskano z raportów składanych do Ministerstwa Finansów.
- Okazuje się, że w prawie 1200 gminach nie przekroczyły one 50 zł na mieszkańca, były więc symboliczne. Na przeciwnym biegunie mamy 96 gmin z kwotą 1000 zł na mieszkańca - piszą twórcy rankingu.
Jeśli mowa o liczbach bezwzględnych, w czterech miastach na ochronę powietrza wydano ponad 100 mln zł. Chodzi o Bydgoszcz, Kraków, Rybnik i Szczecin. Wysokie koszty poniosły również niektóre gminy podmiejskie m.in. podwarszawska Wiązowna wydała 41 mln zł, a podkrakowska Kocmyrzów-Luborzyca - 33 mln zł.
Najwięcej wydał Rybnik i Piekary Śląskie
Samorządy oceniano w kilku kategoriach: województwa, miasta wojewódzkie, miasta na prawach powiatu, powiaty, miasta powiatowe, miasteczka i gminy wiejskie.
W kategorii miast na prawach powiatu liderem został Rybnik, gdzie na ochronę powietrza wydano 828,772 zł w przeliczeniu na mieszkańca. Drugie miejsce to Krosno (514,344 zł), a trzecie zajęły Piekary Śląskie (396,033 zł).
W pierwszej dziesiątce miast na praw powiaty znalazły się jeszcze cztery śląskie miasta. To Tychy (246,848 zł), Jastrzębie-Zdrój (185,635 zł), Dąbrowa Górnicza (174,304 zł) i Sosnowiec (158,79 zł).
Wydatki na ochronę powietrza i klimatu w miastach na prawach powiatu:
- Rybnik 828,772
- Krosno 514,344
- Piekary Śląskie 396,033
- Tychy 246,848
- Łomża 210,713
- Kalisz 203,088
- Biała Podlaska 188,176
- Jastrzębie-Zdrój 185,635
- Dąbrowa Górnicza 174,304
- Sosnowiec 158,798
To, że Rybnik wydaje najwięcej, nie powinno być dla nikogo zaskoczeniem. Miasto rok w rok królowało w smogowych rankingach. W zestawieniu Polskiego Alarmu Smogowego za rok 2021 Rybnik znalazł się na trzecim miejscu w grupie miast o najwyższym stężeniu rakotwórczego benzo(a)pirenu. Poza tym Rybnik trafił na listę miejscowości z największą liczbą dni smogowych z wynikiem 72, co oznacza, że w zeszłym roku przez ponad dwa miesiące nie dało się tam oddychać czystym powietrzem.
- W temacie walki o czyste powietrze zrobiliśmy bardzo dużo, przechodząc drogę od lidera niechlubnych rankingów, po lidera walki o czyste powietrze. Wciąż jednak wiele jest jeszcze do zrobienia. To jest także kwestia polityki państwa w tym zakresie i postawy gmin ościennych. Życzę wszystkim gminom, by problem smogu był rozwiązywany konsekwentnie i systemowo. My robimy swoje – walczymy o dobre imię miasta, ale przede wszystkim o zdrowie mieszkańców –twierdzi prezydent Rybnika Piotr Kuczera.
Katowice dopiero na czwartym miejscu w kategorii miast wojewódzkich
Co ciekawe, śląskie miasta na prawach powiatu z pierwszej dziesiątki wydały więcej na ochronę powietrza niż Katowice (poza Sosnowcem). Stolica województwa śląskiego z wynikiem 165,847 zł znalazła się dopiero na czwartym miejscu w kategorii miast wojewódzkich.
Katowice wyprzedziły Bydgoszcz (392,998 zł), Szczecin (268,456 zł) i Olsztyn (186,701 zł).
Wydatki na ochronę powietrza i klimatu w miastach wojewódzkich:
- Bydgoszcz 392,998
- Szczecin 268,456
- Olsztyn 186,701
- Katowice 165,847
- Kraków 164,952
- Opole 92,344
- Poznań 56,641
- Wrocław 56,163
- Białystok 25,717
- Kielce 18,792