Nowe województwo w Polsce. Duże zmiany w Katowicach, Częstochowie i Bielsku-Białej

Instytut Sobieskiego opublikował raport pt. "Korekta Układu Województw – Ku Równowadze Rozwoju". Zakłada on bardzo odważną zmianę: likwidację  województwa śląskiego i utworzenie województwa śląsko-małopolskiego. Zmiana nie dotyczyłaby tylko nazwy, ale też granic. Nowe województwo miałoby pozyskać Oświęcim i oddać Racibórz. Największa zmiana dotyczy jednak pozycji Katowic.

W raporcie Zabrowoskiego przedstawione są cztery warianty nowego podziału administracyjnego Polski, bo obecny z 1999 r. nie przystaje już do realiów i rodzi wiele problemów. Warianty to:

• Wariant I "minimalny” - to powściągliwa korekta obecnego stanu rzeczy z ograniczeniem powierzchni województw największych na rzecz mniejszych,
• Wariant II "umiarkowany” przewiduje uzupełnienie układu o województwa "jednoznacznie brakujące”
• Wariant III "równoważący” to ograniczenie ośrodków metropolitalnych na rzecz wieloośrodkowych województw "pozametropolitalnych”,
• Wariant IV "makroregionalny” stanowi powrót do koncepcji dużych województw, jednak pozbawia on największe miasta funkcji administracyjnych szczebla wojewódzkiego.

Utworzenie województwa śląsko-opolskiego

Wariant I wydaje się najbardziej zachowawczy w skali całej Polski, jednak nie dla województwa śląskiego. Oznacza zasadnicze zmiany, które przedstawiamy w punktach:

• zmiana nazwy na województwo śląsko-małopolskie
• Bielsko-Biała i Częstochowa otrzymują status ośrodka wojewódzkiego tak jak Katowice
• Racibórz wraz z powiatem staje się miastem w województwie opolskim
• Oświęcim wraz z powiatem staje się częścią województwa śląsko-opolskiego

Nowy człon w nazwie śląsko-małopolskiego czyni zadość staraniom podejmowanym od dawna przez regionalistów z małopolskiej połowy województwa - pisze autor dr Łukasz Zaborowski.

Nowa granica z śląsko-opolskim

Nowa nazwa województwa z całą pewnością jest docenieniem mieszkańców Zagłębia i Podbeskidzia, którzy nie utożsamiają się ani historycznie, ani kulturowo ze Śląskiem.

Przyłączenie Oświęcimia traktowane jest jako naturalnie przywiązanie tych terenów do Bielska-Białej. Celem jest przywrócenie całości regionów dużych miast. A oddanie Raciborza jako nie tyle osłabienie nowego województwa, co wzmocnienie województwa opolskiego. Odtwarza to układ sprzed roku 1975, zachowany w granicach diecezji opolskiej. Korzystnemu powiększeniu ulega najmniejsze województwo, wciąż tracące ludność. 

Trzy stolice województwa śląsko-małopolskiego

Gdzie będą się mieściły najważniejsze urzędy wojewódzkie nowego województwa? Według tego wariantu podziału administracyjnego Polski, Katowice i Częstochowa będą miastami równoważnymi. A to oznacza, że w obu powinny być tworzone urzędy samorządu wojewódzkiego i urzędy centralne.

Województwo śląsko-małopolskie ma mieć szczególny charakter, bowiem w obowiązującym ustroju dwubiegunowym Katowice - Częstochowa wyjątkowy status ośrodka wojewódzkiego ma być przyznany trzeciemu miastu w województwie, czyli Bielska-Białej. Taki „dodatkowy” ośrodek wojewódzki wprawdzie nie będzie siedzibą żadnego z głównych organów, ale przysługują mu wszelkie „wojewódzkie” przywileje w polityce rozwoju, w tym „koncesja” na budowę infrastruktury usługowej o znaczeniu wojewódzkim.