Samorządowcy podpisali historyczną umowę. Brama Małego Wersalu wraca do Świerklańca
Wójt Świerklańca Grzegorz Zadęcki i prezydent Chorzowa Szymon Michałek, przypieczętowali umowę, na mocy której zabytkowa boczna brama Małego Wersalu zostanie przeniesiona do Świerklańca.
"To ważny krok w trosce o wspólne dziedzictwo i ochronę wyjątkowych śladów historii, które łączą nasze miasta" - napisał w komunikacie chorzowski magistrat
"Fragment pałacowego ogrodzenia ma nie tylko ogromną wartość historyczną i kulturową, ale też symboliczną, bo przywraca pamięć o wyjątkowym miejscu, jakim był »Mały Wersal«" - podkreśla samorząd ze Świerklańca.
Oryginalna główna brama wjazdowa pałacu Donnersmarcków w Świerklańcu jest obecnie wejściem do Śląskiego Ogrodu Zoologicznego w Chorzowie. Zastępca burmistrza Świerklan dopytywany, czy to właśnie ona zostanie przeniesiona, odpowiedział:
"Brama, o której tutaj mówimy, wraca do Świerklańca na swoje prawowite miejsce. Tutaj chodzi o bramę boczną. Niestety brama główna jeszcze nie wraca do Świerklańca" - doprecyzował Adrian Blondzik, zastępca wójta gminy Świerklaniec.
Mały Wersal – śląska perła z burzliwą historią. Co warto wiedzieć?
Pałac w Świerklańcu, zwany Małym Wersalem, został zbudowany w XIX wieku przez magnata przemysłowego Guido Henckel von Donnersmarcka. Ta imponująca rezydencja w stylu Ludwika XIV zachwycała swoim przepychem. Niestety, w 1945 roku pałac został podpalony i splądrowany, a w latach 50. rozebrany.
Część marmurów z Małego Wersalu wykorzystano m.in. przy budowie Pałacu Kultury Zagłębia. Brama główna i inne elementy trafiły do Parku Śląskiego w Chorzowie. To właśnie tam, boczna brama Małego Wersalu czekała na swój powrót do Świerklańca. Od 2013 roku znajdowała się w posiadaniu Urzędu Miejskiego w Chorzowie, a obecnie jest eksponowana w Muzeum Hutnictwa.
Mały Wersal na archiwalnych zdjęciach
Park w Świerklańcu – oaza rekreacji z historią w tle. Co dziś można tam zobaczyć?
Dziś park w Świerklańcu to przede wszystkim miejsce rekreacji. Można tu znaleźć Pałac Kawalera (zabytkowy dom gościnny pałacu) oraz kościół z mauzoleum rodu Henckel von Donnersmarck. Z zespołu pałacowego ocalały również baseny, tarasy i fontanny. Autorem rzeźb na tarasie był Emmanuel Frémiet. Dwie rzeźby lwów, pochodzące z parku pałacowego, zostały przeniesione do Zabrza.
Pałac został wzniesiony w latach 1903–1906 według projektu berlińskiego architekta Ernsta von Ihne jako luksusowy gościniec dla znamienitych gości rodu Donnersmarcków, w tym szczególnie cesarza Wilhelma II, który odwiedzał okoliczne łowy. Na frontonie umieszczono motto „Memento vivere” („Pamiętaj o życiu”), które zyskało sympatię młodszych kawalerów, co przyczyniło się do nazwy budynku . Obiekt zachwyca detalami (mansardowy dach, boniowane narożniki, piaskowcowe gzymsy i obramienia okien) i jest przykładem neobarokowego stylu francuski w pełnej krasie.
Fontanna „Trzy Gracje” wybudowana została tu w 1872 roku, jako centralny punkt tarasu przed Małym Wersalem — przed pałacem Donnersmarcków. Przedstawia trzy kobiece postacie dźwigające astrolabium. Nie udało się ustalić jednoznacznie, kto zaprojektował te kobiece figury — mogą być dziełem Jean-Baptiste Carpeaux, twórcy fontanny „Cztery Strony Świata” w parku Marco Polo w Paryżu, z którym w podobnych czasach współpracował Emmanuel Frémiet.
Wokół tarasu umieszczono cztery rzeźby walczących zwierząt: jeleń z niedźwiedziem, zebra z lwicą, struś z wężem, oraz pelikan z rybą. Każda z nich to żeliwna kompozycja sygnowana przez Frémiet. Wszystkie przetrwały do dziś.
Jak doszło do zniszczenia Małego Wersalu? Tragiczne wydarzenia z przeszłości
Pałac został podpalony w styczniu 1945 roku przez żołnierzy Armii Czerwonej lub żołnierzy Wehrmachtu na polecenie księcia Guidotto von Donnersmarcka. Ruiny rozebrano w latach 1954-1957, a budulec wykorzystano do budowy Pałacu Kultury Zagłębia. W 1962 roku, na wniosek Prezydium Powiatowej Rady Narodowej w Tarnowskich Górach, wysadzono ruiny pobliskiego zamku piastowskiego.
TOP 10 najpiękniejszych zabytków województwa śląskiego
Zobacz zdjęcia
