Zbliża się zmiana czasu na zimowy – 29 października. W Polsce tradycja ta, sięgająca XVIII wieku, budzi kontrowersje. Niemal co roku pojawiają się dyskusje o jej wpływie na zdrowie i rytm dobowy społeczeństwa.
W Polsce czas letni trwa od ostatniej niedzieli marca do ostatniej niedzieli października. Czas zimowy z kolei rozpoczyna się w ostatnią niedzielę października i trwa do ostatniej niedzieli marca. Zbliżamy się do momentu, gdy przestawimy zegarki o godzinę do tyłu z 3:00 na 2:00.
Jak to wygląda technicznie? Miliony Polaków kładąc się spać wieczorem w sobotę już wcześniej cofnie wskazówki. Na szczęście w telefonach komórkowych, smartwatchach i innych urządzeniach elektronicznych zegary zmienią czas automatycznie.
W 2025 roku zmiana czasu na zimowy nastąpi już 26 października. To najwcześniejszy termin od pięciu lat. Dla porównania, w 2021 roku zegarki przestawialiśmy dopiero 31 października.
Polecany artykuł:
Skąd wziął się pomysł zmiany czasu? Historia w pigułce
Idea przesuwania czasu narodziła się już w XVIII wieku, ale pierwsze realne próby wprowadzenia czasu letniego miały miejsce podczas I wojny światowej. W Polsce temat ten ma bogatą historię. Po raz pierwszy czas letni wprowadzono w okresie międzywojennym, a następnie w czasie II wojny światowej. Po wojnie czas letni był kilkakrotnie wprowadzany i znoszony, aż w końcu został wprowadzony na stałe w 1977 roku.
Zmiana czasu na zimowy – więcej szkody niż pożytku?
Zmiana czasu na zimowy ma mieszane skutki. Z jednej strony zyskujemy dodatkową godzinę snu i więcej światła rano. Z drugiej strony może to prowadzić do zaburzeń rytmu dobowego, problemów zdrowotnych i zwiększonego ryzyka wypadków. Są na ten temat jednoznaczne wyniki badań.
Negatywne skutki zmiany czasu – co nam grozi?
Przede wszystkim chodzi o zaburzenie rytmu dobowego (chronobiologii). Organizm ludzki działa w cyklu okołodobowym. Nawet przesunięcie zegara o godzinę wywołuje efekt podobny do „mini jet-lagu”, znanego zjawiska związanego z dalekimi podróżami samolotem. Może to skutkować problemami ze snem, spadkiem koncentracji i zmęczeniem.
Zwiększa się także ryzyko problemów kardiologicznych. Badania pokazują, że w pierwszych dniach po zmianie na czas letni wzrasta ryzyko zawałów serca i udarów mózgu – prawdopodobnie z powodu nagłego deficytu snu i obciążenia układu krążenia.
Nie można zapomnieć o wypadkach i obniżonej wydajności w pracy. W tygodniu po zmianie czasu notuje się więcej wypadków drogowych i wypadków w pracy – szczególnie po przejściu na czas letni, gdy sen jest krótszy.
Osoby z bezsennością, dzieci oraz osoby starsze szczególnie źle reagują na przestawienie zegara, bo trudniej im dostosować swój rytm do nowego czasu.
Pozytywne skutki zmiany czasu
Z obowiązku należy wspomnieć także o plusach zmiany czasu na zimowy.
Czas zimowy jest bowiem bliższy naturalnemu czasowi słonecznemu – wschód i zachód słońca są bardziej zsynchronizowane z naszym wewnętrznym zegarem biologicznym. Dzięki temu łatwiej wstawać rano, szczególnie dzieciom i osobom starszym, które są bardziej wrażliwe na przesunięcia. Wielu chronobiologów uważa, że stały czas zimowy byłby najzdrowszym rozwiązaniem, bo najpełniej respektuje naturalne cykle światła i ciemności, a organizm człowieka jest ewolucyjnie przystosowany do takiego układu.
Unia Europejska chce zlikwidować zmianę czasu. Kiedy to nastąpi?
Wiele osób uważa, że negatywne skutki zmiany czasu przeważają nad korzyściami. Już w 2021 roku Parlament Europejski przegłosował zniesienie czasu letniego. Niestety, ostateczne decyzje nie zapadły w Radzie Europejskiej z powodu pandemii.
Obecnie, gdy pandemia została odwołana, prace nad wprowadzeniem decyzji Parlamentu Europejskiego mogą w każdej chwili wejść w życie. Czy to oznacza, że wkrótce przestaniemy przestawiać zegarki? Czas pokaże!
