Brateringi to tak naprawdę nic innego, jak zielone śledzie w zalewie octowej. W tym daniu kluczowe jest przygotowanie śledzia i opieczenie go na patelni. Przepis i wykonanie tego dania kuchni śląskiej znajdziecie na kanale YouTube Mirka Szołtysika.

Znana też pod nazwą moczka. Moczka najogólniej mówiąc jest słodką masą na bazie okruchów piernika, który jest moczony i gotowany. I stąd ta niezwykła nazwa. Konsystencję wyznacza indywidualny styl kuchni w każdym domu. Może być gęsta jak marmolada, ale może być też bardziej wodnista jak przecier. Zawiera kawałki orzechów, migdałów, ugotowanych owoców suszonych oraz innych bakalii. Wbrew pozorom do prawdziwej moczki nigdy nie dodaje się czekolady, ale można dodać kilka łyżeczek kakao.

Wszyscy znamy żurek i żur śląski. Te dwa dania różną się stopniem kwaśności. Śląski zawsze jest kwaśniejszy od tego tradycyjnego, polskiego. No ale jest jeszcze żurek żeniaty. Też wywodzi się z Górnego Śląska, ale jedzą go tak naprawdę wszyscy Polacy. 

- Tradycyjny żur na Śląsku przyrządzano zawsze z dobrą tzw. „mięsną wkładką” – z boczkiem lub z kiełbasą, w towarzystwie ugotowanych ziemniaków. Mieszkańcy regionu tak podaną potrawę nazywali żurem żyniatym/żeniatym (ożenionym, bogatym) „(…) taki żur z jednego garnka to żur żyniaty, bo oba składniki „ożeniono”, wkładając je do wspólnego garca - wyjaśnił Mirek Szołtysik w książce „Kuchnia Śląska. Jodło, historia, kultura, gwara”, Rybnik 2003 r., str. 9. 

A jaki jest przepis? "Do 3 litrów wody wkładamy 500 gram białej kiełbasy, gotujemy do miękkości, dodajemy listek laurowy i przesmażoną na tłuszczu drobno posiekaną cebulę, wlewamy 4 szklanki zakwas" - czytamy w książce  „Kuchnia polska, potrawy regionalne”, H. Szymanderskiej.

Ta zabawnie brzmiąca nazwa to nic innego, jak kluski śląskie, które są znane praktycznie w każdym zakątku polski jako m.in. kluski białe, biołe, guminowe, gumione, kartofelmelklezy. 

Jak to określił znany, śląski influencer - to śląska klasyka serowa o zapachu starych skarpet. Przygotowuje się ze spleśniałego sera twarogowego. Przepis na niego podany na stronie produkty-tradycyjne.pl brzmi tak:

"Biały ser (twaróg) rozkruszyć w misce, posypać solą i kminkiem, przykryć czystym ręcznikiem i odstawić na kilka dni do ciepłego miejsca (najlepiej nasłonecznionego).

Kiedy ser będzie się rozlewać i ciągnąć (woskować, po 4-6 dniach), pojawi się woda - trzeba ją odlać. Następnie należy rozpuścić na patelni masło, dodać ser i smażyć (podgrzewać) na małym ogniu.

Kiedy ser całkowicie się rozpłynie wlać 2 rozkłócone żółtka, trochę pieprzu, wymieszać całość. Nie gotować - może się zwarzyć, tylko podgrzewać. Podczas podgrzewania zmienia się zapach. Doprawić do smaku solą. Na koniec wlać do miski, odstawić do ostygnięcia i ser jest gotowy do spożycia. Podawać z pieczywem."

To tak zwana sałatka śledziowa. Przygotowuje się ją na zimno z solonych filetów śledziowych, jajek na twardo, ogórków kiszonych oraz cebuli. Całość kroi się na drobno i przyprawia pieprzem oraz musztardą i miesza. Hekele podaje się najczęściej z pieczywem. 

Mówi się też o nich "karbinadle" a nawet "kardinadle". Pod tą nazwą kryją się kotlety mielone, czyli smażone w głębokim tłuszczu kulki z mielonego mięsa, koniecznie wieprzowego. Co ciekawe, w przeszłości podawanie karminadli w śląskim domu zdarzało się od święta. Z czasem jednak wszedł do domowego menu jako tradycyjny, niedzielny obiad. 

Kreple, czyli pączki. Ot cała tajemnica. 

Albo ciapkapusta. Przygotowuje się je z puree ziemniaczanego oraz kapusty kiszonej. Potrawa ta zwykle podawana jest z mięsem. Inne, znane nazwy, to: ciaperkrałt, ciaprówa, pańczkrałt, ciamkrałt lub panczkrałt, klaplastra czy ćpocha. 

Tradycyjny deser najczęściej serwowany przy okazji śląskiego wesela, ale który bywał też podawany po obiedzie, w czasie ważnych uroczystości rodzinnych, jak pierwsza komunia, jubileusze czy przy okazji np. zbliżających się świąt Wielkanocnych. 

No ale co to ta Szpajza właściwie jest? Można o nim powiedzieć, że to dość specyficzny rodzaj musu lub pianki, którą przyrządza się z jajek, cukru i żelatyny. Skojarzenie z koglem-moglem jest tu właściwie, jednak finalnie szpajza ma zupełnie inną konsystencję oraz smak, który można wzbogacać dodając m.in. sok, skórkę z cytryny albo pomarańczy, kakao czy np. sok malinowy. Podaje się ją zawsze na zimno z dodatkiem wiórków kokosu, czekolady czy owoców. Na górę można też dać bitą śmietanę. 

Pod tą niezwykłą nazwą kryje się... babka piaskowa. 

Żymlok to tradycyjna śląska kaszanka składająca się z mieszanki krwi wieprzowej, bułek, mielonych podrobów wieprzowych, cebuli, przypraw i przypraw nadziewanych do jelit. Mięso mielone gotuje się w bulionie mięsnym, a bułki moczy się w tym samym bulionie, a następnie łączy i dodaje do jelit. 

Warto dodać, że Żymlok jest uznawany za jedną z najbardziej obrzydliwych potraw na świecie.