Przepisy o ciszy wybiorczej są jasne i precyzyjne. Sporne kwestie rozstrzygają sądy. Skoro wybory 2024 odbywają się w Polsce, to cisza wyborcza obowiązuje w Polsce i tylko na terytorium Polski. A zatem cisza wyborcza nie obowiązuje Polaków za granicą. Tam nadal można prowadzić agitację polityczną.
Kiedy zaczyna się cisza wyborcza
Jak informuje Państwowa Komisja wyborcza, kampania wyborcza kończy się dnia 5 kwietnia 2024 r. o godz. 24:00. Od tej chwili, aż do zakończenia głosowania obowiązuje cisza wyborcza. Kończy się 7 kwietnia o godz., 21, gdy zostaną zamknięte wszystkie lokalne wyborcze w Polsce. Cisza wyborcza może być wydłużona, gdy PKW zdecyduje o wydłużeniu czasu głosowania.
Cisza wyborcza. Co jest zabronione?
Zabronione jest prowadzenie agitacji wyborczej w jakiejkolwiek formie, w szczególności
- zwoływanie zgromadzeń
- organizowanie pochodów i manifestacji
- wygłaszanie przemówień
- rozpowszechnianie materiałów wyborczych
Co grozi za złamanie ciszy wyborczej?
Naruszenia tych zakazów mogą skutkować sankcją karną, w związku z czym będą podlegać ocenie organów ścigania i sądów. Za złamanie zakazu grozi kara grzywny od 500 tys. zł do 1 mln zł. Dlatego Państwowa Komisja Wyborcza apeluje o powstrzymanie się od wszelkich działań, które mogłyby zostać uznane za prowadzenie agitacji wyborczej i kampanii referendalnej w czasie, gdy jest to zabronione.
Co wolno robić w czasie ciszy wyborczej
Zachęcanie lub zniechęcanie do udziału w wyborach nie stanowi agitacji wyborczej w rozumieniu przepisów Kodeksu wyborczego. Działania o takim charakterze mogą więc być prowadzone po zakończeniu kampanii wyborczej przez podmioty nieuczestniczące w wyborach i pod warunkiem, że działania te są wolne od wszelkich elementów agitacji wyborczej.
Podejmowanie takich działań przez uczestniczące w wyborach komitety wyborcze lub partie polityczne w czasie ciszy wyborczej naruszałoby natomiast zakaz prowadzenia w tym czasie agitacji wyborczej.
Zakazy w czasie ciszy wyborczej
Agitacja wyborcza w lokalu wyborczym oraz na terenie budynku, w którym ten lokal się znajduje, jest zabroniona. W szczególności w dniu głosowania w lokalu wyborczym nie powinny być eksponowane żadne napisy, symbole, obrazy, znaki, także na elementach ubioru, manifestujące poglądy w sprawach politycznych lub społecznych, które kojarzone są z uczestniczącymi w wyborach podmiotami i mogą być przez wyborców odbierane jako forma agitacji wyborczej.
Wyniki sondaży wyborczych a cisza wyborcza
W czasie ciszy wyborczej zabronione jest również podawanie do publicznej wiadomości wyników sondaży wyborczych dotyczących przewidywanych zachowań i wyników wyborów. Dotyczy to także sondaży exit polls i podawanie do wiadomości publicznej wyników badań opinii publicznej dotyczących przewidywanych zachowań głosujących.
Czy trzeba usunąć materiały wyborcze na czas ciszy wyborczej?
Przepisy Kodeksu wyborczego i ustawy o referendum ogólnokrajowym nie wymagają usunięcia z przestrzeni publicznej z chwilą zakończenia kampanii wyborczej i referendalnej wcześniej rozpowszechnionych materiałów wyborczych.
Materiały te nie mogą być jednak przemieszczane ani modyfikowane. Ze względu jednak na zakaz agitacji wyborczej w siedzibach komisji wyborczych materiały znajdujące się w tych siedzibach muszą być usunięte przed rozpoczęciem głosowania. W razie stwierdzenia, że na terenie nieruchomości, na którym mieści się lokal wyborczy, znajdują się materiały wyborcze, obwodowa komisja wyborcza obowiązana jest je usunąć.
Czy cisza wyborcza obowiązuje w internecie?
Tak. Przepisy Kodeksu wyborczego regulują zasady prowadzenia agitacji wyborczej w Internecie. Do materiałów publikowanych w Internecie mają zatem zastosowanie wszystkie wskazane wyżej zasady.
Nie ma żadnego znaczenia, czy strona internetowa, serwis internetowy, lub medium społecznościowe jest zarejestrowane w Polsce, czy za granicą. Dotyczy to np. Facebooka, X (dawniej Twitter) Instagrama, YouTube i innych komunikatorów. Złamanie zasad dotyczących agitacji politycznej i ciszy wyborczej w internecie jest tak samo surowo zabronione jak poza internetem.
A zatem nie wolno:
- publikować materiałów wyborczych w internecie
- pisać komentarzy mających charakter agitacji wyborczej
- zwoływać zgromadzeń wyborczych w internecie
- zakładać grup popierających kandydatów w internecie
- pisać oświadczeń politycznych w internecie
- rozpowszechniać materiałów wyborczych w internecie
- publikować na portalach internetowych oraz udostępnianie materiałów dotyczących kandydatów na platformach społecznościowych
- modyfikować istniejących już publikacji dotyczących wyborów, kandydatów.
Nie trzeba usuwać wcześniej opublikowanych treści związanych z wyborami. Ograniczenie obejmuje wyłącznie dodawanie nowych treści.
Cisza wyborcza za granicą
W wielu państwach, także u naszych sąsiadów, nie istnieje pojęcie ciszy wyborczej. Cisza wyborcza nie obowiązuje w Niemczech. W Czechach również nie obowiązuje cisza wyborcza z wyjątkiem zakazu publikowania sondaży, który obowiązuje od poprzedzającego wybory wtorku.
USA także zaniechały stosowania ciszy wyborczej, po tym jak Sąd Najwyższy orzekł, że jest ona niezgodna z konstytucją. Nie wolno jednak wywieszać plakatów w obrębie komisji wyborczych.
