Referendum w Zabrzu: Prezydentka odwołana! Co dalej z miastem?

Referendum w Zabrzu – mieszkańcy zdecydowali o odwołaniu prezydentki

W niedzielę, mieszkańcy Zabrza tłumnie ruszyli do urn, aby wziąć udział w referendum dotyczącym odwołania Agnieszki Rupniewskiej z funkcji prezydenta miasta oraz odwołania rady miejskiej. Głosowanie trwało od godziny 7:00 do 21:00, a uprawnionych do oddania głosu było aż 116,9 tys. osób.

AKTUALIZACJA GODZ. 11.00

W Dzienniku Urzędowym Województwa Śląskiego opublikowano w poniedziałek wynik referendum ws. odwołania prezydentki Zabrza Agnieszki Rupniewskiej. Zgodnie z ustawą o referendum lokalnym oznacza to, że oficjalnie przestała być prezydentką miasta.

Odwołana Agnieszka Rupniewska komentuje wyniki referendum.

Frekwencja przesądziła o ważności referendum

Aby referendum w sprawie odwołania prezydentki było ważne, do urn musiało pójść ponad 3/5 wyborców, którzy wzięli udział w jej wyborze w drugiej turze w 2024 roku. W przypadku Agnieszki Rupniewskiej ten próg wynosił 25,9 tys. głosów. Ostatecznie, w niedzielnym referendum oddano 29 207 ważnych głosów, co oznacza, że referendum było wiążące. Większość głosujących, bo aż 27 161 osób, opowiedziało się za odwołaniem Rupniewskiej, a jedynie 2 046 było przeciwko.

Rada Miejska pozostaje – frekwencja zbyt niska

Niestety, w przypadku referendum dotyczącego odwołania rady miasta, próg frekwencyjny nie został osiągnięty. Aby referendum było ważne, potrzebnych było ok. 29,6 tys. głosów. Tymczasem, według danych ze wszystkich obwodowych komisji, w niedzielę w tej sprawie oddano 29 106 ważnych głosów, z czego 26 551 było za odwołaniem rady, a 2 555 przeciwko. Oznacza to, że rada miejska w Zabrzu pozostaje na swoich stanowiskach.

Dlaczego mieszkańcy chcieli odwołać Agnieszkę Rupniewską?

Inicjatorzy referendum zarzucali Rupniewskiej szereg nieprawidłowości i decyzji, które miały negatywnie wpłynąć na miasto. Wśród zarzutów znalazły się m.in.:

• Zwolnienia grupowe w samorządowych jednostkach
• Podwyżki opłat lokalnych
• Rezygnacja z organizacji cyklicznych wydarzeń kulturalnych
• Przedłużający się proces prywatyzacji Górnika Zabrze

Rupniewska broniła się przed zarzutami

Agnieszka Rupniewska, odpierając zarzuty, argumentowała, że przejęła miasto w bardzo złej sytuacji finansowej i musiała podjąć trudne decyzje, aby uchronić je przed bankructwem.

Co dalej z Zabrzem? Przedterminowe wybory prezydenta

Wynik referendum oznacza, że w Zabrzu będą musiały się odbyć przedterminowe wybory prezydenta miasta. Do tego czasu obowiązki głowy miasta będzie pełnił komisarz wyznaczony przez premiera.

Po ogłoszeniu wyników głosowania premier Donald Tusk powinien niezwłocznie wyznaczyć osobę, który będzie pełniła funkcję prezydenta Zabrza, czyli tzw. komisarza.

Kodeks wyborczy wskazuje, że wybory przedterminowe w mieście powinny odbyć się w ciągu 90 dni od ogłoszenia wyników referendum.

W przypadku ewentualnych protestów, termin wyborów przedterminowych ogłasza się po ich rozpatrzeniu. Prawo do złożenia protestu w ciągu 7 dni od ogłoszenia wyników referendum ma każdy uprawniony do udziału w nim mieszkaniec, jeżeli – w jego ocenie – doszło do naruszenia przepisów, co mogło mieć istotny wpływ na wyniki głosowania. Na rozpatrzenie protestów sądy mają 14 dni.

Kim jest Agnieszka Rupniewska?

Agnieszka Rupniewska wygrała wybory samorządowe w Zabrzu w 2024 roku jako kandydatka KWW Koalicja Obywatelska. Choć startowała z poparciem KO, nie należy do żadnej partii politycznej. W drugiej turze otrzymała 57,85 proc. głosów, pokonując swoją wieloletnią poprzedniczkę, Małgorzatę Mańkę-Szulik, która kierowała miastem od 2006 roku.

Przed objęciem urzędu prezydenta, Rupniewska spędziła jedną kadencję w Radzie Miasta Zabrze. Ukończyła studia na Wydziale Prawa i Administracji Uniwersytetu Śląskiego. Przed objęciem urzędu zarządzała prywatną firmą z branży przemysłowej.

Agnieszka Rupniewska ma 39 lat. W przeszłości działała w Federacji Młodych Socjaldemokratów i w Sojuszu Lewicy Demokratycznej. W 2015 r. bezskutecznie startowała w wyborach do Sejmu z listy Zjednoczonej Lewicy.

Obecnie nie jest członkiem żadnej partii politycznej.

Podobne przypadki w regionie

W przeszłości w województwie śląskim przeprowadzono dwa referenda, które zakończyły się odwołaniem władz samorządowych. W 2009 roku mieszkańcy odwołali prezydenta Częstochowy Tadeusza Wronę, a w 2012 roku odwołali prezydenta Bytomia Piotra Koja wraz z radą miejską.

Jednak nie zawsze takie inicjatywy kończyły się sukcesem. Bez powodzenia w 2009 roku próbowano odwołać prezydenta Gliwic Zygmunta Frankiewicza wraz z radą miasta, w 2012 roku prezydent Rudy Śląskiej Grażynę Dziedzic wraz z radą miasta, a w 2017 roku prezydenta Bytomia Damiana Bartylę. We wszystkich trzech przypadkach frekwencja podczas referendum okazała się zbyt niska.