ITS w Tychach niczym system widmo. Wydano 120 mln zł, a danych brak

ITS w Tychach. Czym jest inteligentny System Sterowania Ruchem?

Na początku lipca 2022 r. władze Tychów chwaliły się uruchomieniem ITS. System miał usprawnić ruch w mieście i poprawić bezpieczeństwo poruszania się po tyskich drogach. - System ITS powstał, by usprawnić ruch samochodowy w mieście i polepszyć jakość życia naszych mieszkańców – zapewniał prezydent Tychów, Andrzej Dziuba.

Po roku mieszkańcy zarzucają włodarzom wyrzucenie pieniędzy w błoto, bo nie widzą korzyści płynących z wprowadzenia „najnowocześniejszego i największego systemu sterowania ruchem w regionie”.

ITS. Brak danych z systemu za ponad 120 mln zł

Skoro system działa już od roku to chcieliśmy się dowiedzieć, jakie wymierne efekty dla mieszkańców Tychów przyniósł. Poprosiliśmy o konkretne liczby i statystyki, dzięki którym łatwiej byłoby zrozumieć mieszkańcom działanie systemu. Z odpowiedzi wynika, że system ITS jest systemem widmo. Tyscy urzędnicy nie mają bowiem żadnych danych na temat poprawy przepustowości ruchu, czy zmniejszenia korków i zatłoczenia na głównych trasach w mieście mimo funkcjonowania systemu od roku.

Panie Redaktorze, pierwsze konkretne wnioski dotyczące efektywności ITS będziemy mogli sformułować dopiero w momencie kiedy wykonawca ITS-u dostarczy nam szczegółowy raport działania poszczególnych elementów systemu, w oparciu o przyjęte założenia. Zgodnie z umową, na dostarczenie takiego raportu, wykonawca ma 15 miesięcy od momentu wdrożenia systemu. Oznacza to, że najwcześniej na zadane pytania będziemy mogli odpowiedzieć na początku IV kwartału br. - odpowiada Marcin Godzik, rzecznik prasowy Miejskiego Zarządu Ulic i Mostów w Tychach.

ITS miał pomóc komunikacji miejskiej, ale… urzędnikom brakuje danych

Mimo braku konkretnych danych, urzędnicy bardzo chętnie odpowiedzieli na pytanie jakie korzyści przyniosła inwestycja, w kwestii... przebudowy układu drogowego.

Analizę korzyści powinniśmy bezwzględnie zacząć od tego, co miasto zyskało w kontekście przebudowy układu drogowego. Przebudowano i zmodernizowano dokładnie 39 skrzyżowań z sygnalizacją świetlną i wszystkie te skrzyżowania zostały „wpięte” do systemu ITS (obecnie kolejne skrzyżowania również przygotowywane są do „podpięcia”). To wcale nie jest oczywiste, ponieważ w niektórych miastach, w których funkcjonuje ITS, system działa tylko na wybranych skrzyżowaniach, ograniczając jego funkcjonalność. Dodatkowo na sygnalizacjach świetlnych wdrożono priorytet dla pojazdów: transportu zbiorowego oraz służb ratowniczych – dodaje Marcin Godzik.

Dopytaliśmy, czy w związku z działaniem ITS, który na światłach daje priorytet pojazdom komunikacji miejskiej, poprawiła się punktualność autobusów i trolejbusów. W odpowiedzi dowiedzieliśmy się, że o tego rodzaju dane trzeba pytać przewoźników: PKM, TLT, ZTM, „ponieważ MZUiM nie prowadził i nie prowadzi takich statystyk”. Tak też zrobiliśmy i wyszło na jaw, że PKM i TLT również takich statystyk nie prowadzą.

ITS i system Red Light. Odcinkowy pomiar prędkości i kamery w Tychach

Urzędnicy podkreślają, że tyski system ITS jest jednym z nielicznych w kraju, a pod pewnymi względami jedynym, który ma bardzo rozbudowaną sieć podsystemów takich jak m.in.:

• podsystem oznakowania o zmiennej treści,
• podsystem osłony meteorologicznej  oraz monitorowania zanieczyszczeń środowiska i pomiaru hałasu,
• podsystem ważenia pojazdów w ruchu,
• podsystem odcinkowego pomiaru prędkości,
• podsystem rejestracji przejazdu na czerwonym świetle,
• podsystem sterowania oświetleniem ulicznym,
• podsystem wideo monitoringu,
• podsystem automatycznego rozpoznawania tablic rejestracyjnych.

MZUiM chętnie dodaje też, że w pojazdach komunikacji miejskiej zabudowano urządzenia geolokalizacyjne i bramki zliczające pasażerów – tutaj warto przypomnieć, że taki system działał jeszcze przed wprowadzeniem ITS.

Tablice ITS częściowo są bezużyteczne i droższe niż zwykłe znaki

Szczególnie dużo uwagi skupia na sobie podsystem oznakowania o zmiennej treści. Dlatego, że przez ITS przy drogach pojawiły się wielkie czarne tablice, na których miały być wyświetlane informacje pogodowe, czy komunikaty drogowe dotyczące m.in. utrudnień. Ostatecznie dzisiaj niektóre z tablic wyglądają na nieużywane, albo używane mówiąc wprost – w dziwny sposób. I tak na przykład na ul. Beskidzkiej tablice supernowoczesnego i drogiego systemu wyświetlają informacje o ograniczeniu prędkości, mimo że obok stoi tańszy, zwykły znak drogowy o takiej samej treści.

To w takim razie, w jaki sposób ITS wpływa na skrócenie czasu podróży mieszkańców Tychów? W odpowiedzi dostaliśmy jedynie prawdopodobny wpływ tego nowoczesnego systemu na codzienne życie.

ITS może wpływać na skrócenie czasu podróży mieszkańców Tychów np. poprzez: sterowanie obszarowe skrzyżowaniami z sygnalizacją świetlną (tzw. ‘zielona fala”), priorytetowanie całych linii lub poszczególnych kursów środków komunikacji publicznej w zależności m.in. od ich napełnienia, czy wartości opóźnienia względem rozkładu jazdy, wskazania na tablicach zmiennej treści spodziewanych czasów przejazdów poszczególnymi drogami, tym samym pozostawiając wybór trasy kierującym, informacje o robotach drogowych, wypadkach itp. dając możliwość objazdów. Proszę pamiętać o bardzo ważnej rzeczy, o której często zapominamy: ITS działa nie tylko w oparciu o własną analizę i dane „historyczne” zgromadzone na serwerze ale przede wszystkim w ramach zatwierdzonych projektów organizacji ruchu – informuje Marcin Godzik.

Niestety brak jakichkolwiek rzetelnych i oficjalnych danych uniemożliwia wyciągnięcie wniosków, które mogłyby to potwierdzić.

Sukcesy ITS nie wynikają z samego systemu

Dlaczego Tychy chwalą się międzynarodowymi i ogólnokrajowymi sukcesami związanymi z wprowadzeniem ITS? Wszakże Tychami zainteresowali się naukowcy z Rumunii i Kazachstanu, a miasto zajęło trzecie miejsce w konkursie Innowacyjny Samorząd. To już wyjaśnił dyrektor MZUiM Arkadiusz Bąk: Innowacyjność ITS-u nie należy postrzegać jedynie przez pryzmat złożonych rozwiązań informatycznych. Pamiętajmy, że przed uruchomieniem systemu: zmodernizowaliśmy 40 skrzyżowań, zamontowaliśmy nowe sygnalizacje świetlne, powstała infrastruktura przyjazna dla rowerzystów i osób z niepełnosprawnościami.

Tyszanie narzekają na działanie systemu, bo nie widzą, żeby działał w taki sposób, w jaki był „reklamowany” przez włodarzy miasta. W mediach społecznościowych i w rozmowach, można się często spotkać się ze stwierdzeniem, że budowa dodatkowej liczby świateł sprawiła, że miasto w godzinach szczytu stoi w korkach. Jednak narzekanie przychodzi z łatwością, dlatego spytaliśmy w MZUiM za co mieszkańcy chwalą nowy system i tutaj, podobnie jak w przypadku danych, konkretów brak.

ITS wciąż wywołuje duże zainteresowanie. Na tym etapie, system i jego potencjał doceniają przede wszystkim środowiska naukowe. Świadczą o tym liczne wizytacje, m.in. przedstawicieli międzynarodowych uczelni i opinie, które po takich wizytach do nas docierają. Jeżeli chodzi o mieszkańców, to wszyscy potrzebujemy trochę czasu, żeby zrozumieć jedną podstawową rzecz: samochodów wciąż przybywa, a rozwój infrastruktury drogowej, ze względu na możliwości terenowe i przestrzenne jest coraz bardziej ograniczony. Naszym priorytetem zawsze było, jest i będzie bezpieczeństwo wszystkich użytkowników ruchu. Żeby móc zapewnić to bezpieczeństwo, potrzebujemy narzędzia do sterowania i zarządzania ruchem pojazdów oraz do obsługi potoków pieszych i rowerzystów. Takie możliwości daje nam ITS. Oczywiście nie sposób tylko lukrować. ITS to system działający w oparciu o złożone rozwiązania informatyczne i czasem zdarzają się drobne nieprawidłowości. W tym miejscu chciałbym podkreślić, że szczególnie cenimy sobie szybką reakcję mieszkańców, którzy zgłaszają nam wszelkie usterki czy awarie. Pozwala nam to skutecznie reagować i czasem niemal natychmiast po zgłoszeniu rozwiązywać problemy – wyjaśnia Marcina Godzik.

Tychy. Ponad 120 mln zł wydanych na montaż dodatkowych świateł

Inwestycja kosztowała ponad 120 mln zł i była dofinansowana w 85 procentach przez środki unijne. Podobne wielkie inwestycje z wykorzystaniem zewnętrznych środków powstawały w Tychach w poprzednich latach. Chodzi m.in. o budowę parkingów wielopoziomowych, które zostały wybudowane w 2015 r. Obecnie parkingi mówiąc łagodnie nie są oblegane. Większość z wybudowanych pięter pozostaje pusta – jednak ciężko to potwierdzić, bo i tutaj MZUiM nie ma informacji, na temat tego, jakie jest średnie zapełnienie obiektów. - System kontroli zapełnienia funkcjonujący na parkingach przy Dworcu PKP oraz przy Lodowisku pozwala na uzyskanie danych w ograniczonym i bardzo konkretnym zakresie. Nie gromadzimy statystyk dotyczących rotacji pojazdów w przekroju dnia, tygodnia, czy miesiąca. System zainstalowany na parkingach, po prostu takich danych nie zapisuje. Nie oznacza to, że jesteśmy pozbawieni jakichkolwiek statystyk. System zajętości na parkingach rejestruje poziom wolnych miejsc „w danym momencie”. Na przykład można sprawdzić ile było wolnych miejsc, w konkretnym dniu, o określonej godzinie – dodaje Marcin Godzik.

Mimo wszystko na podstawie odpowiedzi MZUiM można też wyciągnąć pewne plusy z wprowadzenia systemu ITS. Jest to na pewno przebudowa skrzyżowań, chociaż i tutaj pojawiają się malkontenci, którzy uważają, że wymiana jezdni nie wiąże się z jej przebudową, a jedynie kosmetyczną poprawą. Za sprawą ITS w Tychach pojawiło się więcej sygnalizacji świetlnych i to głównie z tego – jak na razie – znany jest ten tyski supernowoczesny i inteligentny system.

Ciekawi nas, jakie Wy macie zdanie na temat systemu ITS w Tychach i w jaki sposób system wpłynął na poruszanie się po mieście?